Muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday iqtisodiy tizimning bunday holati hayoliydir


-chizma. Tashqi savdoda kvotalar qo’llanilishining iqtisodiy oqibatlari



Download 2,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet124/156
Sana15.07.2021
Hajmi2,84 Mb.
#119883
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   ...   156
Bog'liq
makroiqtisodiyot (2)

32-chizma. Tashqi savdoda kvotalar qo’llanilishining iqtisodiy oqibatlari 
 
 
17.5. Eksport subsidiyalari va kompensatsion import bojlari 
Ko’pchilik  hollarda  eksportni  davlat  tomonidan  rag’batlantirish  tadbiri 
sifatida  ko’pgina  mamlakatlarda  eksport  subsidiyalari  qo’llaniladi.  Bunda  tajriba  - 
konstruktorlik  ishlari  va  eksportga  mo’ljallangan  ishlab  chiqarishni  bevosita 
moliyalashtirish  yoki  bu  maqsadlarga  davlat  byudjetidan  imtiyozli  kreditlar  berish 
ko’zda tutiladi. 


 
182 
 
Eksport subsidiyalari turli shakllarda   qo’llaniladi. Bularga: 
-  eksportyor firmalarga yoki xorijiy sheriklarga past foizli kreditlar berish; 
-  reklama xarajatlarini davlat hisobidan    qoplash, bozor konyukturasi haqida 
tekin   axborot etkazib berish; 

firmalarga  ishlab  chiqarish  hajmidagi  eksport  ulushiga  muvofiq    soliq 
imtiyozlarini berish; 
-  bevosita subsidiyalash kiradi. 
Amaliyotda 
eng 
ko’p 
subsidiya 
oluvchi 
tarmoq 
qishloq 
 xo’jaligi hisoblanadi.  
Eksport  subsidiyalarining  berilishi  milliy  ishlab  chiqaruvchilarining  tashqi 
bozorda  raqobatbardoshligini  oshiradi.  Ammo  importyor  davlatlar  tomonidan 
kiritiladigan kompensatsion  import  bojlari bu  yutuqni  yo’qqa chiqarishi  mumkin. 
Oqibatda  eksportyor  davlat  byudjeti  yo’qotishga  uchraydi,  importyor  davlat 
byudjeti  esa  qo’shimcha  daromad  ko’radi.  Bu  tadbir  dempingga  qarshi  kurash 
ko’rinishlaridan  biridir.  Dempingga  karshi  qaratilgan  bojlar  jahon  amaliyotida  keng 
qo’llanilib,  o’zida  qo’shimcha  import  bojlarini  aks  ettiradi.  Ular  odatda,  jahon 
narxlaridan yoki import qilayotgan mamlakat ichki narxlaridan past narxlar bo’yicha, 
eksport  qilinayotgan mahsulotlarga o’rnatiladi.  Bu  bojlarni belgilash haqidagi qarorni 
xalqaro sud mahalliy ishlab chiqaruvchilar va sotuvchilar murojaatidan so’ng chiqaradi 
xamda uning miqdorini va to’lash tartibini belgilaydi. Masalan, dempingga qarshi bojlar 
o’z  valyuta  resurslarini  to’ldirish  maqsadida  jahon  bozoriga  xom  ashyo  resurslarini 
eksport  qilishni  ko’paytirgan  sobiq  ittifoqdosh  respublikalarga  nisbatan  faol 
qo’llanilmoqda. 
Ixtiyoriy ravishda eksportni cheklash eksport kvotalarining bir turi bo’lib, xorij 
mamlakatlarining  ayrim  mamlakatlarga  "ixtiyoriy"  eksport  miqdorlarini 
cheklashdan  iborat.  Bu  erda  «ixtiyoriy  so’zi»  shartli  xarakterga  ega.  Chunki, 
eksport  qilayotgan  mamlakat  savdo  siyosatida  o’z  hamkorlari  tomonidan  birorta 
noxushlikka duch kelmasligi uchun eksport miqdorini cheklaydi. 
 
Ihtiyoriy ravishda eksportni cheklash ikki xil xususiyatga ega: 


 
183 
 
1. Ihtiyoriy  ravishda  eksportni  cheklash  milliy  iste’molchilar  uchui  tarif  va 
kvotalarni  bslgilashga  nisbatan  ancha  sezilarsiz.  Shuning  uchun  iste’molchilar 
ularni e’tiborsiz qabul qiladilar va xukumatga norozilik bildirmaydilar. 
2. Ixtiyoriy  ravishda  eksportni  cheklash  sharoitida  xorij  iste’molchilari  ular 
sotib olayotgan eksport mahsulotiga yuqoriroq narx belgilashlari mumkin. 
Shunday  qilib,  xorijliklar  ihtiyoriy  ravishda  eksportni  cheklash  sharoitida 
eksportyor ko’rgan yo’qotishlarni narxlarni oshirish hisobiga qoplashadi. 
 
 

Download 2,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   120   121   122   123   124   125   126   127   ...   156




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish