Экономическая газета #130(2757)

— Аҳоли, тадбиркорлар, мулк 
эгаси бўлишни истаётганларга 
янада тушунарли бўлиши учун 
қуйидаги саволга жавоб берсан-
гиз. Иқтисодиётда давлат ишти-
рокидаги корхоналарни ёки 
улардаги давлат улушини кескин 
қисқартириш нима учун керак?
— Масалан, фармонда бел-
гиланган давлат акция пакет 
(улуш)лари тўлиғича оммавий 
савдолар орқали хусусий сек-
торга сотиладиган корхоналарга 
тўхталсак. Биринчидан, улар ху-
сусий сектор ривожланган соҳа-
ларга мансубдир. Шунинг учун, 
агар давлат ушбу корхоналарни 
самарали ишлатаётган бўлса 
ҳам, у ерда давлат улуши бўлиши 
керак эмас. Чунки, бу корхона 
билан худди шу соҳадаги бошқа 
хусусий сектордагиси бир хил-
даги рақобат муҳитига эга бўлол-
майди. Сабаби, хусусий сектор 
ривожига тўғридан-тўғри ёки 
нисбий тўсқинлик қилиши, ма-
салан, давлат улуши бор корхо-
нанинг юқори турувчи органи 
И³тисодиётда давлат улушини 
И³тисодиётда давлат улушини 
³ис³артириш нега керак?
³ис³артириш нега керак?
Давоми 2-бетда.

---

BIZNES
BIZNES
DAILY
DAILY
Биржа
2
#130(2757) 
12.11.2020
ИҚТИСОДИЁТ
- вазирлик ва идораси ўзининг қуйи уни-
тар корхонасига тўғридан-тўғри буюрт-
ма бериши мумкин. Натижада, хусусий 
сектордаги корхона ушбу буюртмадан 
сунъий равишда четда қолади. Демак, 
бозорда сунъий тўсиқ пайдо бўлади. Шу-
нинг учун бундай корхоналарни хусусий 
секторга беришимиз керак. Агар у яхши 
ишлаётган бўлса, янги инвестор уни яна-
да ривожлантиради, агар ёмон фаолият 
кўрсатаётган бўлса, янги мулкдор уни 
юқори поғонага олиб чиқади. Ёки бу кор-
хона ўзидан-ўзи ёпилади, бу ҳам бошқа 
бир тадбиркорга имконият бериши мум-
кин. Иккинчи тоифа корхоналар борки, 
улар хусусий бўлса, самарасиз ишлаяпти. 
Шунинг учун уларга янги инвестор ва 
сармоя, технологияларни жалб қили-
шимиз лозим. Нега энди давлатнинг ўзи 
уларни ривожлантирмайди, деган савол 
туғилиши табиий. Биринчидан, дав-
лат шунча корхонани баравар самарали 
бошқара олмайди. Давлат эътиборини 
иқтисодиётнинг бошқа тармоқларига бе-
восита боғлиқ бўлган республика аҳамия-
тидаги йирик корхоналарга кўпроқ қара-
тиши даркор. Агар давлат хусусий сектор 
тараққий топган корхоналарни ўзида 
ушлаб турса, эътибори уларга ҳам йўнал-
тирилади ва муҳим тармоқлар қолиб ке-
тиши мумкин. Бунда энг мақбул йўл бу 
ушбу корхоналарни хусусий секторга бе-
риш ҳисобланади. Масалан, Қўқон меха-
ника заводи жуда катта ва керакли корхо-
на, лекин ишлаб чиқариш ҳудудининг кўп 
қисми фойдаланилмасдан бўш турибди. 
Агар бу ерга хусусий мулкдор келса, уни 
ишлатиб, замонавий ускуналар келтириб, 
янги, рабқобатбардош маҳсулот ишлаб 
чиқара олади ва қўшимча иш ўринлари 
яратилади. Давлат бундай объектларга 
маблағ сарфлаши нотўғри.