Н.Қ. ЙЎлдошев, В. И набоков, О. А. Арипов, О. АҲмедов

12.7 – жадвал. 
Корхона салоҳияти рақобатбардошлигининг тузилиши ва 
динамикаси 
Кўрсаткичлар 
Товарлар 
Даврлар 
Даврлар 
Даврлар 
1 
2 
3 
4 
5 
1. Т 
УЭ
T1
Кпф
t1
УЭ
T1
Кпф
t2
И
t1
T1
И
12
T1
T1t1 
2. nТ
2
УЭ
T2
Кпф
t1
УЭ
T2
Кпф
t2
И
t1
T2
И
12
T2
T2t1 
3. Т
3
УЭ
T3
Кпф
t1
УЭ
T3
Кпф
t3
И
t1
T3
И
12
T3
T3t1 
Корхона салоҳияти таркибий ўзгаришлари самарадорлигини унинг 
рақобатбардошлиги даражасини ошириш мақсадида умумлаштирувчи 
баҳолаш (Jэс) учун иккита индекстларни ҳисобга олиш зарур: рақобат- 
бардошлик даражалари индекси (Jуэк) ва инвестициялар индекси (Jн)ни: 
Jуэк = 
:
: 

---

409 
J = 
 
Бу вақтда Jэс = Jуэк - > max
Jн
Одатда бу формулада Jуэк нинг Jн суръатларидан ошиб кетувчи 
суръатларида Jуэк - > max ва J - > max – бу корхона учун яхши кўрсаткич. 
Тескари нисбатда иш ѐмон кета бошлайди. Албатта, Jн нинг баъзи бир 
пасайиши бўлиши мумкин, аммо у агар товарнинг йиғма нархидаги 
даромаднинг улушини қисқариши билан қопланмаса. Бу ҳолда даромад 
инвестициялар ва товар таклифини ўсиши суръатларидан тезроқ ўсади. 
Корхона салоҳияти рақобатбардошлиги ва бозор фойдалилигини
баҳолашнинг биз томонимиздан таклиф қилинган методикаси ягона ва 
универсал эмас. Бундай методикаларнинг энг турли туман вариантлари 
бўлиши мумкин. У аниқ деталларни, корхона иқтисодиѐтининг нозик 
томонларини ҳисобга олиши, аммо шунинг билан бир вақтда ўз ичига 
умумий қабул қилинган индикаторларни, салоҳиятнинг кўрсаткичларини ва 
бозор жараѐнларини олиши керак.
Назорат саволлари 
1. Корхона қудрати деганда нимани тушунасиз? 
2. Корхона қудратидан фойдаланиш динамикаси нима? 
3. Корхона қудрати рақобатбардошлиги деганда нимани тушунасиз? 
4. Корхонанинг иқтисодий қудрати нима? 
5. Корхона қудратининг самарадорлиги қандай аниқланади?