O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi b. M. Tojiboyеv

3.1. Tirik vujudda suvning ahamiyati
O‘simliklarning,  mol  va  parrandalar  tanasining  ko‘p 
qismini  suv  tashkil  etadi:  yosh  mol  organizmida  72%, 
oriq,  katta  yoshdagi  hayvonlarning  gavdasida  78%,  or-
ganizmdagi  yog‘  to‘qimasida  12%,  suyak  tarkibida  22%, 
qonning tarkibida 80%, og‘iz sutida 72%, qaymog‘i olin-
magan  sutda  87–88%,  ko‘k  holdagi  o‘simlikda  75–85%, 
ildizmevali  oziqlarda  90%,  pichan,  somon,  poхol  va 
boshqa quruq oziqlarda 13–18% suv bo‘ladi.
Tirik tana jismida suvning tutgan o‘rni nihoyatda kat-
ta. Suv badandagi tirik protoplazmaning va hujayralararo 
suyuqlikning  tarkibiy  qismini  tashkil  qiladi.  Oziq  hazm 
qilish  a’zolarida  tashqi  muhitdan  kelib  tushgan  oziqlarni 
eritma holatga keltirib, oziq moddalarning parchalanishiga 
imkon yaratadi. Qonning tarkibiga kiradi va qon tomirlari 
bo‘ylab  qonning  harakatini  yengillashtiradi.  Organizm-
dagi  modda  almashinish  jarayonlarida  ro‘y  beradigan 

---

20
kimyoviy  reaksiyalarda  o‘z  molekulalari  bilan  ishtirok 
etadi.  Tana  hujayralaridagi  modda  almashinish  jarayoni-
da ajralib chiqadigan va tirik vujudni zaharlashi mumkin 
bo‘lgan  kislota  va  tuzlarni  siydik,  ter,  najas  tarkibi  bilan 
aralash  holda  chiqarib  tashlaydi.  Bu  bilan  tana  jismining 
sog‘lom saqlanishini ta’minlaydi.
Odatda,  kundalik  ratsion  bilan  molga  yedirilayotgan 
oziqlarning har 1 kg quruq moddasi hisobiga cho‘chqaga 
7–8 l, sigirga 4–6 l, otga 2–3 l, qo‘yga 2–3 l suv ichirili-
shi mumkin.