Ma’mur qahhorov

Diniy  ekzistentsializm fikricha, inson o‗z faoliyatida xudoga qarab, 
kamolot  sari  xarakat  qiladi.  Xaqiqiy  erkinlik  taxlikali  daqiqalarda, 
tashv ish-qayg‘uda,  yolg‗izlikda,  dunyo  tashv ishlari  bilan  yakkama-
yakka  qolganda  bilinadi.  Taxlika,  mas‘uliyat  sof  erkinlikning  o‗zidir, 
faqat shunday sharoitda odam o‗zini to‗la anglaydi. Xayot v a o‗lim, 
qo‗rqinch,  daxshat  bu  ta‘limotning  markaziy  tushunchalaridir. 
Ekzistentsialistlar  fikricha,  olam  ma‘nosiz  v a  uni  xech  qachon  bilib 
bo‗lmaydi. Odam umri o‗tkinchi bo‗lganligi uchun xam daxshatlidir. 
Keyingi v aqtlarda ekzistentsialistlar «mav judlik» tushunchasini ancha 
keng-jamiyat, insoniyat mav judligi deb anglab, tinchlik uchun, urush 
xav fini  yuqotish,  xalqlar    v a  dav latlar  o‗rtasida  xamkorlik  uchun 
kurashmoqdalar.  
XX  asrda keng tarqalgan, XXI asrda xam yashab kelayotgan eng 
yirik  diniy-falsafiy  oqim    neotomizmdir.  U  o‗rta  asr  iloxiyotchisi  Foma 
Akv inskiy ta‘limotining zamonamizga moslangan yangicha ko‗rinishi 
xisoblanadi.  Bu  ta‘limot  fan  bilan  din  o‗zaro  muv ofiq,  ular  biri-
ikkinchisini  to‗ldiradi,  xar  ikkisi  ham  xudo  tomonidan  berilgan «qo‗sh 
xaqiqatdir»  degan  qarashga  asoslanadi.  Neotomistlar  fikricha,  ilm 
yetmagan  joyda  din  qo‗llanilishi  kerak.  Lekin  bu  ko‗r-ko‗rona, 
shunchaki ishonch-e‘tqod bo‗lmasdan, mantiqan teran anglangan 
v a  isbotlangan  bo‗lmog‗i  lozim.  Falsafa  turli  mantiqiy  yo‗llar  bilan 
xudoning  mav judligini  isbotlashi,  xullas,  dinga  xizmat  qilishi  kerak. 
Neotomizm  jamiyatni  xudo  yaratgan,  uning  taraqqiyoti  xudoning 
rejasi  asosida  boradi,  deydi,  iloxiy  qadriyatlarni  ustun  qo‗yadi. 
Neotomizm  falsafasining  yirik  namoyondalari  –  E.Jilsen,  K.Fabro,