Ma’mur qahhorov

Ijtimoiy dunyoqarash indiv idlar dunyoqarashlarining oddiy yig‗indisi 
bo‗lib qolmasdan, kishilarning o‗z ijtimoiy mav qe‘laridan kelib chiqib, 
dunyoni  nazariy  jihatdan  o‗zlashtirilishlari  natijasidir.  U  bir  butun 
jamiyat, dav lat, ijtimoiy guruhlarning moddiy v a ma‘naviy faoliyatida 
o‗z  ifodasini  topadi.  Ijtimoiy  dunyoqarash  nazariy  tafakkurda 
mantiqan  qayta  ishlanib,  muayan  tizim  holida  tartibga  solingan 
mifologik, diniy, falsafiy, siyosiy, huquqiy, ahloqiy, estetik, badiiy, ilmiy 
g‗oyalar, qarashlar, nazariyalar, mafkuralarni o‗z ichiga oladi. Ijtimoiy 
dunyoqarashda  jamiyat  hayoti,  riv ojlanishi  v a  istiqboliga  daxldor 

---

ma‘nav iy  qadiryatlar  mujassamlashadi.  Dunyoqarash  ichdan 
uyushgan, 
tartibga 
solingan 
murakkab 
to‗zilma. 
Shaxs 
dunyoqarashining  o‗zagini  nisbatan    barqaror  g‗oyalar,  hayotiy 
maqsadlar  v a  bilimlardan  iborat  e‟tiqod  tashkil  qilsa,  ijtimoyi 
dunyoqarashning jipslashtiruvchi ma‘naviy-g‗oyaviy o‗zagini mafkura 
tashkil  etadi.  Indiv idual  v a  ijtimoiy  dunyoqarashlar  bir-biridan  farq 
qilishiga  qaramay,  ular  biri  ikkinchisini  taqozo  qiladi  v a  o‗zaro 
dialektik  aloqadorlikdadir.  Shaxs  dunyoqarashi  jamiyatda  ustuv or, 
xukmron g‗oyalar ta‘sirida shakllansa, ijtimoiy dunyoqarash, xususan, 
uning  yadrosi  bo‗lmish  mafkura  oddiy  kishilarning  kundalik  his-
tuyg‗lari, orzu-umidlari, maqsadlari, ma‘nav iy ehtiyojlari v a ideallarini 
inobatga olgandagina muv affaqiyat qozonadi. 
Dunyoqarashning amal qilishi v a riv ojlanishiga xos muhim qonuniyat 
vorisiylik  tamoyilida  ko‗rinadi,  ya‘ni  eskirib  qolgan  g‗oyalar, 
qarashlar,  tasav v urlardan  v oz  kechiladi,  ularning  ijobiy  tomonlari 
saqlab  qolinadi,  asrab-av aylanadi,  uning  negizida  yangi  tarixiy 
bosqich  v a  ijtimoiy  sub‘ektlar  talab-ehtiyojlariga  muv ofiq  kaluv chi 
yangi dunyoqarash shakllantiriladi.