Ma’mur qahhorov


Gegel  (1770-1831)  ta‘limotining  ibtidosi  –  barcha  mav jud  narsalarning  yaratuv chisi  bo‗lmish  Mutloq  g„oyadir



Download 0,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/95
Sana07.07.2021
Hajmi0,63 Mb.
#111976
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   95
Bog'liq
falsafa

Gegel  (1770-1831)  ta‘limotining  ibtidosi  –  barcha  mav jud 
narsalarning  yaratuv chisi  bo‗lmish  Mutloq  g„oyadir.  Bu  ta‘limot 
mutafakkirning «Logika fani», «Falsafiy fanlar entseklopediyasi», «Tarix 
falsafasi»,  «Falsafa  tarixi»,  «Xuquq  falsafasi»  kabi  asarlarida 
mujassamlashgan.  Gegel  mutloq  ideyani  birlamchi,  moddiy  olamni 
ikkilamchi  deb  ko‗rsatib,  shunday  yozadi:  «G‘oya  tabiatni 
yaratuvchidir. Dunyo g‗oyaning boshqa ko‗rinishi, borlig‗idir». Mutlaq 
g‗oya  dastlab  «sof  borliq»  sifatida  mav jud  bo‗ladi,  keyin  riv ojlana 


borib, mazmunan bir-biridan boy tushunchalar v ujudga keldtiradi. Bu 
jarayon  toki  g‗oya  o‗zining  ichki  boy  mazmunini  to‗la-to‗kis  ifoda 
etmaguncha, ro‗yobga chiqarmaguncha dav om etadi. Riv ojlanish 
mobaynida mutloq g‗oya o‗zini-o‗zi inkor eta borib,tabiat qiyofasiga 
kiradi,  moddiy  dunyo  tarzida  gav dalanadi,  biroq  u  tabiatda  o‗zini 
topa  olmaydi,  o‗zi-o‗ziga  qarama-qarshilik  kurashi  dav om  etadi,  u 
tirik  tabiat,  sungra  inson  v a  jamiyat  qiyofasini  oladi.  Shundan  sung 
mutloq  g‗oya  o‗zi  uchun  begona  bo‗lgan moddiy qobiqdan xalos 
bo‗lib,  yana  av v algi  ruxiy  shaklga  kiradi,  yani  kishilarning  ongi, 
tafakkuri  v a  shaklida  yashay  boshlaydi.  Inson  ongi riv ojlangani sari 
g‗oya  tobora  moddiylikdan  qutulib,  xalos  bo‗lib  boradi.  Pirov ard 
natijada  u  o‗zining  oldingi  xolatida  emas,  balki  butun  mazmunini 
ifoda etgan v a anglagan borliq safatida namoyon bo‗ladi. 
Gegel  Mutloq  g‗oyaning  tabiat  v a  jamiyat  shaklida  ifodalanish 
jarayonini sinchiklab taxlil etar ekan, bundan av v alo dunyo uzluksiz 
taraqqiyotdadir,  degan  dialektik  fikrni asoslash uchun foydalanadi. 
Ikkinchi  tomondan,  mutloq  g‗oyaning  taraqqiyot  jarayonini  ochib 
berar ekan, Gegel bu jarayon qarama-qarshiliklar kurashi orqali sodir 
bo‗lishini,  bunda  bir  tushuncha  ikkinchisi  tomonidan  inkor  etilishini, 
o‗tilgan  bosqich  yanada  yuqori  darajaga  etganda  takrorlanishini 
ko‘rsatib  berdi.  Bu  bilan  alloma  dialektik  tafakkur  uslubini  asoslab 
berdi  v a  uning  qonunlarini  tadqiq  etishga  salmoqli  xissa  qo‗shdi. 
Borliq,  sifat,  miqdor,  me‘yor,  moxiyat,  xodisa,  v oqelik,  sub‘ektiv lik, 
ob‘ektiv lik,  g‗oya  tunushchalarini  ta‘rifladi.  Ayni  paytda  Gegel 
riv ojlanish,  dialektik  xarakat  faqat  fikrga,  g‗oyaga xos, biroq tabiat 
riv ojlanishdan maxrum degan mantiqan ziddiyatli fikr ham bildirgan, 
jamiyatga qarashlarida o‗zi yashagan Prussiya monarxiyasini dav lat 
v a xuquq taraqqiyotining chuqqisi, gultoji, deb xisoblagan. 
Nemis  klassik  falsafasining  yana  bir  zabardast  v akili  Lyudvig 

Download 0,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish