Ma’mur qahhorov

Korabog„iy    (1563  -  1647)  asli  ozarbayjonlik  bo‗lib,  faylasuf  sifatida 
Buxoroda kamolga etdi. Uning falsafa, mantiq, fikx ilmiga oid  «Risolai 
botiniya»,  «Risolai  xilv atiya»,  «Ilm  ta‘rifi»  asarlari  yaxshi  ma‘lum. 
Korabog‗iyning  fikricha,  olam  o‗zv iy  qismlari  chambarchas 
bog‗langan yagona jismdir. Narsalar bir-biri bilan sabab-oqibat zanjiri 
orqali  bog‗langan.  Olam  to―rt  unsurdan  to‗zilgan  v a  muttasil 
harakat, o‗zgarishdadir. 
Ushbu  tarixiy  dav rda    Boboraxim  Mashrab    (1640  –  1711)  diniy 
tasavvufiy qarashlarni targ‗ib qildi. Asli namanganlik bo‗lgan bu sufiy 
shoirning  gazal  v a  ruboiylarida  iloxiy  muxabbat,  ya‘ni  olloxga 
muxabbat kuylanadi. U qalandarlik tariqati orqali xalqni ezgulik, insof 
v a diyonatga chaqirgan, islom aqidalarini rad etmagan xolda ba‘zi 
aqidalarning  muqaddasligiga  shubxa  bildirgan,  ro‗za,  jannat, 
do‗zax, namoz, makka, ka‘ba xususida erkin fikrlar bildirgan. 

---

Jamiyatga qarashlarida Mashrab insoniylik, pok muxabbat, do‗stlik, 
v afodorlikni  ulug‗laydi,  takabburlikka,  yolg‗onga,  nasl-nasabga 
ishonmaslikni,  e‘tiqodni  sotmaslikni  uqtiradi,  ota-onani xurmatlashga 
chaqiradi,  xukmron  tabaqalarni  insof-adolat  bilan  ish  ko‗rishga 
da‘v at  etadi.  Shu  bilan  birga  Mashrab  ijodida  adolatga  erishib 
bo‗lmasligidan tushkunlik, umidsizlik kayfiyati ham namoyon bo‗ladi.