Mavzular. Tat fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. Zamonaviy kompyuterlar va ularning arxiterturasi. Xotira qurilmasi, axborotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari. Ma’ruza rejasi


-yil —  amerikaning  NCR  firmasi  birinchi  tranzistorlarda  ishlaydigan  kompyuterni  yaratdi.  1958-yil



Download 1,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/38
Sana01.07.2021
Hajmi1,04 Mb.
#106012
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   38
Bog'liq
1-mavzu. TAT fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. Zamonaviy kompyuterlar va ularning arxiterturasi. Xotira qurilmasi, axborotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari

1957-yil —  amerikaning  NCR  firmasi  birinchi  tranzistorlarda  ishlaydigan  kompyuterni 

yaratdi. 



1958-yil —  N.  P.  Brusentsov  hamfikrlari  guruhi  bilan  hisoblash  pozitsion  simmetrik  uchlik 

tizimi bilan «Setun» birinchi uchlik EHM’ni yaratdi. 

Yarim  o'tkazgichli  triod  –  tranzistor  va  diod  keng  qo'llanilgan  sohalardan  biri  elektron 

hisoblash mashinalari edi. 1955 yilda Bell kompaniyasining ilmiy izlanishlar bilan shug'ullanuvchi 

Bell  Laboratories  firmasi  tomonidan  to'liq  yarim  o'tkazgichlardan  iborat  TRADIC  deb  nomlangan 

hisoblash  mashinasini  yaratildi.  Bu  mashina  800  ta  tranzistordan  iborat  bo'lib,  kompyuterlarning 

ikkinchi avlodiga tegishli birinchi mashina edi. 



18 

 

Ikkinchi avlodga tegishli mashinalardan eng mashhuri va ommaviyi DEC firmasi tomonidan 



1960  yildan  boshlab  ishlab  chiqilgan  PDP-1  mini  kompyuteridir.  Aynan  shu  mashinaning 

yaratilishi,  uning  ommaviy  ravishda  ishlab  chiqarilishga  kirishilgani,  uning  ekspluatasion 

xarakteristikalarining  yaxshilanishi  va  narxining  pasayishi  kabi  omillar  sababli  hisoblash 

mashinalarini kichikroq tashkilotlar, tijorat firmalari va o'quv yurtlari ham sotib ola boshladilar. 

1964 yili navbatdagi, tijorat nuqta-i nazaridan juda omadli model IBM kompaniyasining IBM 

System  /360  kompyuteri  yaratildi.  Bu  kompyuter  tranzistorlarda  emas,  balki  integral  sxemalarda 

(aniqrog'i  mikrosxemalarda)  yasalgan  edi.  Integral  sxemalar  dastlab  oddiy  platalarda  yig'ilgan 

bo'lib,  ularning  har  biri  kompyuterning  registri,  xotira  uyasi,  manzil  deshifratori  kabi  standart 

qurilmalar edi.  Bu  qurilmalardan biri  ishdan chiqqanda undagi  nosoz priborni  almashtirish o'rniga 

butun plata almashtirilar edi va kompyuter yana ishga tushardi. 

Integral  sxemalar  raz'em  orqali  kompyuter  korpusiga  ulanar  va  boshqa  qurilmalar  bilan 

bog'lanar edi. Oradan biroz vaqt o'tgach, kompyuterning butlovchi qismlari standartlashdi. Standart 

qurilmalarning  ishonchliligini  oshirish,  uning  narxini  kamaytirish  yo'lidagi  urinishlar  keyinchalik 

kompyuterlarni butunlay o'zgartirib yuborgan ixtiroga olib keldi. Bu kremniy kristallida avvalgidek 

bitta  tranzistor  emas,  birdaniga  bir-biri  bilan  kerakli  usulda  ulangan  bir  necha  tranzistorlar 

joylashtirish  edi.  Natijada  qurilmalarning  o'lchamlari  yanadakichiklashdi,  ular  iste'mol  qiladigan 

energiya  yanada  kamaydi.  Qurilmalar  kamroq  qiziydigan  bo'ldi  va  bu  ularning  ishonchliligini 

yanada oshirdi. Bunday integral sxemalar mikro integral sxemalar yoki sodda qilib mikrosxemalar 

deb ataldi. 

IBM  System/360  ana  shunday  mikrosxemalardan  yasalgan  birinchi  kompyuter  edi.  Bunday 

kompyuterlar  uchinchi  avlod  kompyuterlari  deb  ataladi.  Uchinchi  avlod  kompyuterlari  yanada 

arzonroq,  yanada  kuchliroq  bo'lib,  kompyuterlar  yanada  ommaviylasha  boshladi.  Aynan  uchinchi 

avlod  kompyuterlarida  birinchi  marta  kompyuterning  operasion  tizimi  deb  ataluvchi  maxsus 

dasturiy ta'minot qo'llanila boshladi. 

Elektron  pribor  –  tranzistorlarning  mikrosxemaga  joylashning  juda  qulayligi  ravshan  bo'lib 

qoldi.  Bitta  mikrosxemaga  dastlab  o'nlab,  so'ng  yuzlab  tranzistorlar  joylana  boshlandi.  Endi 

mikrosxemalarni  tabaqalash  uchun  kichik  mikrosxemalar,  o'rtacha  mikrosxemalar,  kata 

mikrosxemalar deb atala boshlandi. Ular bir-biridan o'lchamlari bilan emas, balki ularga joylangan 

tranzistorlar  soni  bilan  farqlanar  edilar.  Katta  va  o'ta  katta  mikrosxemalar  asosida  yaratilgan 

kompyuterlar to'rtinchi avlod kompyuterlari deb atala boshladi. Bunday kompyuterlar 1975  yildan 

boshlab ishlab chiqarila boshlangan. 

Dastlab  shaxsiy  kompyuterlarni  ham  avlodlarga  ajratish  boshlangan  bo'lsa-da,  raqamli 

elektronikaning jadal rivojlanishi bu ishning befoydaligini ko'rsatib qo'ydi. Hozirgi paytda shaxsiy 

kompyuterlarga to'rtinchi avlod kompyuterlari deb qaraladi. 




19 

 

Kompyuterlarni xotirasining hajmi, bir sekundda bajaradigan amallar tezligi, ma’lumotlarning 



razryad to’rida (yacheykalarda) tasvirlanishiga qarab, besh guruhga bo’lish mumkin: 


Download 1,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish