Mavzular. Tat fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. Zamonaviy kompyuterlar va ularning arxiterturasi. Xotira qurilmasi, axborotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari. Ma’ruza rejasi

1876-yil —  rus  matematigi  P.  L.  Cheboshev  tomonidan  o‘nliklarni  uzluksiz  berish  bilan 

yig‘indi  chiqaruvchi  apparat  yaratildi. 1881-yilda uning  o‘zi  apparatga  ko‘paytirish  va  bo‘lish 

uchun qo‘shimcha (Cheboshev arifmometri)ni yaratdi. 

1884–1887  yillar —  Amerikalik  muhandis  German  Xollerit  tomonidan  yaratilgan  yana  bir 

qurilma  –  mexanik  tabulyator  AQShda  aholini  ro'yxatga  olish  vaqtida  keng  qo'llanilgan. 

Keyinchalik Xollerit mashhur IBM – International Business Machines kompaniyasiga asos solgan. 

Xolleritning  tabulyatori  universal  hisoblash  qurilmasi  emas  edi.  U  faqat  perfokartaga  uni  teshish 

orqali kiritilgan ma'lumotlarni o'qib mos sanagichdagi qiymatni bittaga oshira olar edi. 

1890  va  1900-yillarda  AQSH’da  va  1897-yilda  Rossiya  imperiyasi  aholisini  hisoblashda 

foydalanildi 

1927-yil —  Massachuset  texnologik  institutida  (MIT)  Venivar  Bush  tomonidan  mexanik 

analog  kompyuteri  yaratiladi. 1938-yil —  muhandis  Konrad  So`ze  1935-yilda  Berlin  politexnika 

---

16 

 

institutini tamomlagandan so‘ng ko‘p o‘tmay, Z1 deb atalgan o‘zining birinchi mashinasini quradi 

(uning hammuallifi sifatida Gelmut Shreyer (Helmut Schreyer) ham tilga olinadi). Bu to‘la mexanik 

dasturlashtiriladigan  raqamli  mashina.  Model  sinov  namunasi  bo‘lgan  va  amaliy  ishda 

foydalanilmagan.  Uning  qayta  tiklangan  versiyasi  Berlindagi  Germaniya  texnika  muzeyida 

saqlanadi.