Qosimova R. A. Boltayev Z. B

5.3. Jismoniy tarbiyada pedagogik mahorat va ilg’or tajribalar 
tushunchasi. 
 
Ta’lim-tarbiya  jarayonida  pedagogik  faoliyat,  mahorat  va  ilg’or 
tajribalarning  o’rni  va  mohiyati  haqida  asosiy  tushunchalar.  Jismoniy 
tarbiya ta’limi tizimida pedagogik mahorat hamda ilmiy-nazariy asosda 
isbot etilgan tajribalar, ulardan foydalanish usullari.  
 
Boshlang’ich  ta’lim  metodikasida  jismoniy  tarbiya  bo’yicha 
pedagogik mahorat va ilg’or tajribalarni o’rgatish yo’llari. 
 
5.3.1. Pedagogik mahorat tushunchasi va uning jismoniy 
tarbiyadagi o’rni. 
 
Pedagogika  tarixi,  umumiy  pedagogika,  Xalq  pedagogikasi  va 
boshlang’ich  ta’lim  pedagogikasi  fanlari  hamda  jismoniy  tarbiya 
nazariyasi  hamda  uslubiyatida  pedagogik  faoliyatlar,  mahoratlar  haqida 

---

 
70 
chuqur  ma’noli,  keng  qamrovli  tarbiyaviy  jarayonlar  mazmun  topgan. 
Ularning  ba’zi  birlarini  mujassam  holda  talabalarga  o’rgatish,  nazariy 
bilim hamda amaliy ko’nikmalar hosil qildirish maqsadga muvofiqdir.  
 
Jismoniy  tarbiya  ta’limi  tizimida  pedagogik-kasbiy  mahorat 
tushunchasi ikki yo’nalishdan iboratdir, ya’ni:  
1. Jismoniy tarbiya, jismoniy madaniyat, sport, sayohat (turizm) va 
xalq  milliy  o’yinlarining  mazmun  va  shakllari  hamda  maqsad-
vazifalarini ilmiy-nazariy jihatdan mukammal egallash, ularni o’qitishda 
yangi  texnologik  usullardan  keng  foydalanish.  Mazkur  sohalarga  doir 
adabiyot  manbalarini yig’ish, ularni  tahlil qilish va o’z sohasiga tegishl 
jarayonlarda unumli foydalanish. 
2.  Faqat  ma’lum  tur  (sport)  bo’yicha  ixtisoslikni  egallash  bilan 
chegaralanmasdan,  o’quv  muassasalari  “jismoniy  tarbiya”  dasturidagi 
bo’limlar (sport turlari: gimnastika, yengil atletika, suzish, kurash, sport 
o’yinlari, badiiy gimnastika, harakatli o’yinlar, turizm va h.k.) bo’yicha 
yuksak  darajada  amaliy  malakalarga  ega  bo’lish,  ularni  dars  jarayonida 
namoyish qilish.  
Pedagogik  mahoratda  oddiy  so’zlar,  ilmiy-nazariy  iboralar    va 
tushuntirish, so’zlashuvlarda ochiq chehra, ruhiy holatlar yuqori o’rinda 
turadi.  Ayniqsa  o’quv  mazmunlarini  (predmet)  ifoda  etishda  voqyelik 
yoki  faoliyatlarning  ketma-ketligi,  ularning  ma’no  va  mantiq  jihatdan 
uzviy  bog’liqligi  barchaning  diqqatini  jalb  etish  bilan  birga, 
tinglovchilar  ongiga  tez  va  chuqur  singadi.  Qisqa  qilib  aytilsa, 
o’qituvchi    bo’lishi  lozim.  Bu  jihatlar  o’z-o’zidan  paydo  bo’lmaydi. 
Buning  uchun  esa  ko’p  yillik  mehnat,  turli  xil  adabiyotlarni  muntazam 

---

 
71 
o’qib  borish,  ulardan  olingan  tushuncha  va  bilimlarni  darslarning 
mavzusi  asosida  mazmunlarga  qo’shib  ishlata  bilish  usullariga  ega 
bo’lishni taqozo etadi.