Davlatiy moliya

Misol.  AQSh  yoki  O’zbekiston  davlat  obligatsiyalariga  mablag’ingizni 

investitsiya qilmoqchisiz. Ular taxminan bir xil qaytarish muddatiga ega bo’lsin. 

Ushbu  obligatsiyalar  nominallari  turli  valyutalarda  ifodalangan:  AQSh 

obligatsiyalari dollarda, O’zbekiston obligatsiyalari – so’mda. O’zbekiston davlat 

obligatsiyalari bo’yicha yillik foiz stavkasi 16 %, AQSh obligatsiyalari bo’yicha 

esa 6%. Bir valyutaning boshqasi bilan ifodalangan narxini o’zida aks ettiruvchi 

valyuta kursi 1 $ =9200 UZS.  

Tasavvur  qiling,  siz  o’z  kapitalini  so’mda  qandaydir  ishonchli  aktivga 

investitsiya  qilmoqchisiz.  O’zbekiston  obligatsiyalarini  sotib  olganingizdan 

so’ng,  o’zingiz  uchun  16%  lik  daromadni  kafolatlaysiz.  Agar  AQSh 

obligatsiyalarini sotib olsangiz, so’mdagi daromadlilik foiz stavkasi bir yil keyin 

so’m bilan $ ning ayirboshlash kursiga bog’liq bo’ladi. 

Shunday  qilib,  mazkur  operatsiya  natijasida  olingan  real  daromadlilik 

stavkasi quyidagicha bo‘ladi: 

 

𝒎

𝒅

=

𝑺

𝒙

∗ 𝑲

𝒐

− 𝑹

𝒎

𝑹

𝒎

=

𝟓𝟑𝟎𝟎𝑲

𝒐

− 𝟒𝟔𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎

𝟒𝟔𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎

 

Bu yerda:  

𝒎

𝒅

 

 - daromadlilik stavkasi (iyen) 

Bir yil davomida $ kursi ortib, 1 $ = 9680 UZSni tashkil qildi deb tasavvur 

qilamiz.  U  holda  AQSh  obligatsiyalarida  bo’yicha  so’mda  ifodalangan 

haqiqatdagi daromadlilik stavkasi quyidagiga teng: 

𝒎

𝒅

=

𝟓𝟑𝟎𝟎 ∗ 𝟗𝟔𝟖𝟎 − 𝟒𝟔𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎

𝟒𝟔𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎

= 𝟎, 𝟏𝟏𝟓𝟑𝒚 𝒐𝒌𝒊 𝟏𝟏, 𝟓𝟑% 

 

 

---

187 

Shunday qilib, Sizning real daromad stavkangiz 11,53%ni tashkil etadi. Bu 

esa Siz aynan shunday qaytarish muddati bilan O’zbekiston obligatsiyalarini sotib 

olish orqali olishingiz mumkin bo‘lgan 16%dan kamroqdir.