Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

4. Tashkiliy tarkibiy elementlar:

a) yuridik muassasalar: huquqiy faoliyat bilan shug‘ullanuvchi davlat or-

ganlari va huquqni muhofaza qiluvchi idoralar.

Huquqiy tizimni tushunishda uning tarkibiy qismlari mazmunini chuqur 

bilish muhim ahamiyat kasb etadi. Quyidagi elementlar bir butun yaxlit holda 

huquqiy tizimni tashkil etadi: huquq, huquq tizimi, huquqiy tamoyillar, huquq 

ijodkorligi, huquqni amalga oshirish, huquqiy munosabatlar, huquqiy tartibga 

solish mexanizmi, yuridik muassasalar tizimi, yuridik amaliyot, huquqiy siyo-

sat, huquqiy mafkura, huquqiy ong, huquqiy madaniyat va boshqalar. Huquqiy 

tizimning har bir elementiga alohida to‘xtalamiz.

Huquq – jamiyatdagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi, fuqaro-

larning hayotiy faoliyatini belgilab beruvchi, davlat tomonidan qabul qilingan 

yoki ma’qullangan yashash qoidalari tizimidir.

Yuqorida ta’kidlanganidek, 

huquq tizimi – bu huquqning tarkibiy 

tuzilishi bo‘lib, o‘z tarkibiga huquq normalari, huquq institutlari va huquq 

sohalarini qamrab oladi. Huquq tizimi huquq normalarining tashkiliy tu-

zilishi bo‘lib, uning mavjud bo‘lishi obyektiv shart-sharoitlarga (milliy, 

madaniy, tarixiy va sh.k.) bog‘liq va huquqning ichki tuzilishini ifodalaydi. 

Huquq tizimi huquqiy tizimning normativ asosi hisoblanib, boshqa tarkibiy 

elementlarning shakllantiruvchi va harakatini tartibga soluvchi birlamchi 

omil sifatida namoyon bo‘ladi.