Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

116

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

Hozirgi vaqtda davlatlarning tashqi faoliyati xalqaro-huquqiy normalarga 

asoslanadi, jahon hamjamiyatiga kiruvchi barcha xalqlarning tub manfaatlari 

va milliy xususiyatlarini imkon qadar hisobga oladi.

Tashqi hujumdan mamlakatni mudofaa qilish bo‘yicha davlat 

funksiyasi – davlat faoliyatining muhim yo‘nalishidir. Tarixning guvohlik 

berishicha, davlat tarzida uyushgan jamiyat taraqqiyotining barcha bosqichlarida 

mamlakatning erkinligi va mustaqilligi, suvereniteti va hududiy yaxlitligini 

tashqi tajovuzlardan himoya qilish obyektiv zaruriyat bo‘lib kelgan.

Vatanni himoya qilish, davlat hududini bosqinchilardan ozod etish uchun 

olib borilgan urushlar, xalqaro huquq nuqtayi nazaridan qonuniy va adolatli hi-

soblanadi. Mamlakatni mudofaa qilish funksiyasi iqtisodiy, siyosiy, diplomatik 

va harbiy vositalar orqali amalga oshiriladi. Bu funksiya tinchlik vaqtida mam-

lakatni ehtimol tutilgan tashqi hujumni qaytarishga har tomonlama tayyorlash-

dan iboratdir. Urush vaqtida esa, mudofaa funksiyasi dushman bilan bevosita 

qurolli kurash shakliga ega bo‘lib, unda g‘alabaga erishish uchun mamlakat-

ning butun imkoniyati va barcha kuchlarini birlashtirish ro‘y beradi.

O‘zbekiston Respublikasi o‘zining mudofaa doktrinasini e’lon qilib, uni 

izchil amalga oshirmoqda. Mazkur doktrinaning mohiyati boshqa davlat yoki 

davlatlar guruhi tomonidan ehtimol tutilgan tajovuzga barham berish uchun 

maqbul darajada yetarli kuch va vositalarni yaratishdan iborat. «Mamlakatni 

mudofaa qilish funksiyasi» tushunchasi ma’nodor va serqirradir. Bu tushuncha 

mamlakat mudofaa qobiliyatini mustahkamlash, tinchlik vaqtida ham, urush 

vaqtida ham Qurolli Kuchlarning jangovar qudrati va qobiliyatini saqlab turish 

bo‘yicha davlat tadbirlarining butun tizimini o‘z ichiga oladi.

Davlatning mudofaa faoliyati uning harbiy doktrinasiga asoslanib, 

quyidagi asosiy yo‘nalishlardan tarkib topadi.

Mamlakatning mudofaa qudratini mustahkamlash. Fan-texnika 

taraqqiyotining eng yangi yutuqlariga tayangan, rivojlangan va samarali iqti-

sodiyot mamlakatning yuksak mudofaa qobiliyatini ta’minlaydi, ya’ni Qurolli 

Kuchlarning ehtiyojlarini qondirish, mamlakat mudofaa salohiyatini mustah-

kamlash uchun barcha zarur narsalarni ishlab chiqarish imkonini beradi. 

Zamonaviy iqtisodiyot armiyani texnika va qurol-yarog‘larning eng yangi na-

munalari, davlat mudofaa salohiyatining boshqa tarkibiy qismlari bilan zarur 

darajada ta’minlaydi.

Qurolli Kuchlarni muntazam ravishda takomillashtirish, ularning 

jangovar qobiliyati va tayyorgarligini muttasil oshirib borish. O‘zbekiston 

Respublikasining Prezidenti mamlakat Qurolli Kuchlari Bosh qo‘mondoni sifatida 

Qurolli Kuchlar qudratli, harakatchan va moslashuvchan, zamonaviy himoya 

vositalariga ega bo‘lishi, harbiy texnika va qurol-yarog‘larning barcha turlari-

---