17-Mavzu: Stabilizatorlar. Reja: Stabilizator haqida umumiy tushuncha

---

1 
17-Mavzu: Stabilizatorlar. 
 
Reja: 
1. Stabilizator haqida umumiy tushuncha. 
2. Parametrli o‘zgarmas kuchlanish stabilizatori. 
3. Kompensatsion stabilizatorlar. 

Tayanch so‘z va iboralar. 
Yarim o„tkazgich, toza yarim o„tkazgich, aralashmali yarim o„tkazgich, elektron 
o„tkazuvchanlik, kovak o„tkazuvchanlik, “p-n” o„tish, yarim o„tkazgichli diodlar, tranzistor, 
to„g„rilagich, bir davrli to„g„rilagich, to„liq davrli to„g„rilagich, bir fazali va uch fazali 
to„g„rilagichlar. 
17.1.Stabilizator haqida umumiy tushuncha. 
Stabilizator
(lot. stabilis — turgʻun, doimiy) — i. ch. jarayoni, mashina parametrlari, 
elektr kattaliklar va boshqa koʻrsatkichlarni bir meʼyorda ushlab turadigan asbob, moslama yoki 
modda. Mas, aviatsiya Si — samolyotning boʻylama turgʻunligi va boshqariluvchanligini 
taʼminlaydigan quyruq qanotining qoʻzgʻalmas qismi. Kuchlanish yoki tok Si tarmoqdagi 
kuchlanishning oʻzgarishi va nagruzka kiymatidan qatʼi nazar kuchlanish yoki tokni avtomatik 
tarzda birday ushlab turadi. Dengiz Si kemaning chayqalishini kamaytiradi, u giroskop prinsipiga 
asoslangan. Fotografik S. foto emulsiyalarning eskirishini sekinlatish yoki unga barham berish 
uchun ishlatiladigan modda. S. sifatida simob, oltin, platinaning kompleks birikmalari va boshqa 
ogʻir metallarning tuzlari ishlatiladi. P o limerlar Si ham ularning eskirishini toʻxtatuvchi modda; 
oksidlanishga karshilik koʻrsatuvchi antioksidantlar, fotoliz va fotooksidlanishni toʻxtatuvchi 
fotostabilizatorlar, nurlanish taʼsiri ostida eskirishga toʻsqinlik kiluvchi antiradlar va 
boshqalardan iborat.
Radio qurilmalar normal holatda ishlashi uchun manba talab qilingan 
aniqlikda yuklamani kuchlanish bilan ta’minlashi kerak. Manbalarning bu aniqlikdan chetga 
chiqishlari nostabillik holati deyiladi. Har bir radioqurilmalar uchun foiz hisobda manbalarga 
ruxsat berilgan nostabillik kattaligi belgilangan.