Menejment nazariyasi

III.  O’QITUVCHILARGA  KEYS  YECHISH 
VARIANTLARI
1.  Bozor  tadqiqotlari,  undagi  iste’molchilar  talabi  darajasini 
o'rganish  natijalariga  asoslanib  va  «Toshkent  yog'-moy  kombina­
ti»  O A Jning  bugungi  kundagi  imkoniyati,  kelgusidagi  rejalariga 
tayanib  ushbu  qo'shma  korxonaning  yog'  mahsulotlari  yetishtirish 
bo'yicha  m arketing  strategiyasini  ishlab  chiqishda  dastlabki 
ma’lumot  sifatida  6  xil  yog':  2 xil  paxta  yog'i  va  4  xil  o'simlik yog'i 
ishlab  chiqarishning  2005-yildagi  hisobotdagi  288300  kgni  ishlab 
chiqarishdagi  yuqori  foyda  keltiradigan  muqobil  resurslar  taqsimo- 
tining  variantini  topish  maqsad  qilib  qo'yildi.
2.  Ushbu  holda  fermer  xo'jaligi  oladigan  sof  foyda  2266258 
ming  so'mga  teng.
Tadqiqot  maqsadidan  kelib  chiqib,  ushbu  qo'shma  korxonaning 
kelgusidagi  rivojlanishi  uchun  intensiv  va  diversifikatsiya  o'sish 
variantlarini  tanlash  orqali  marketing  strategiyasini  ishlab  chiqish 
lozim.
3.  Buning  uchun  esa,  hozirda  ishlab  chiqarilayotgan  yog'ning 
ba’zi  yuqori  foyda  keltirmayotganlari  o'rniga  yangi  yog'  turlarini 
ishlab  chiqarish,  masala  yechishda  m a’lumbtlar  doirasi  kengligini 
hisobga  olgan  holda,  paxta  yog'i,  o'simlik  yog'ini  ishlab  chiqarishni 
o'z
  holatida  qoldirishni  lozim  topdik.  Yangi  turdagi  yog'lar  assorti- 
mentini  aniqlashda  iste’mol  bozoridagi  xaridorlarning  talab  va  is-

---

taklari  og'zaki  so'rovlar  orqali  atroflicha  o'rganildi.  Ularning  ko'p- 
chiligi  mahsulot  sifatini  saqlash  va  xarid  qobiliyatidan  kelib  chiqib, 
yog'larni  sotib  olishda  ular  og'irligining  1  kg  bo‘lishini  afzal 
ko'rishadi.  Shuning  uchun  o'rganilayotgan  qo'shma  korxona  mar­
keting  strategiyasini  ishlab  chiqishdagi  muqobillashtirish  masalasini 
yechishda  bu  kabi  holatlar  hisobga  olindi  va  hozirda  ishlab  chiqari- 
iayotgan  yog'  mahsulotlari  assortimenti  tarkibida  500  grammli 
«O ’simlik  yog'»,  «Paxta  yog'i»  mahsulotlari  xisobga  olindi.
4.  Masala  yechishda  qo'shma  korxona  imkoniyatini  oldingi 
darajada  deb  hisobladik,  chunki  ushbu  korxonadagi  o'rnatilgan 
dastgohlar  hozirda  to'la  quvvat  bilan  ishlayotgani  yo'q,  qolgan 
resurslardan  ham  foydalanishda  hali  foydalanilmayotgan  ichki  im- 
koniyatlar  mavjud.
5.  Korxonaning va  u  ishlab  chiqarayotgan  tovarlarning  iste’mol 
bozoridagi  raqobatbardoshligini  baholash  orqali  «tovar-bozor»  mar­
keting strategiyasi matritsasi tuziladi. Ushbu matritsa korxona ishlab 
chiqarish  ko'lamiga  bog'liq  bo'lmagan  holda  uning  ishlab  chiqarish 
quw atini  oshirish  bo'yicha  strategiyani  ishlab  chiqishda  qo'llaniladi. 
Ushbu  matritsa  savdo-sotiq  hajmini  saqlash  yoki  oshirish  uchun 
to'rta  muqobil  marketing  strategiyasidan  (bozorga  chiqish,  bozor­
ni  rivojlantirish,  mahsulot  ishlab  chiqarish  va  diversifikatsiya)  foy- 
dalanishni  nazarda  tutadi.
6.  Umuman,  marketing  strategiyasi  bir  qancha  quyidagi  vazi- 
falarni  hal  etish  imkonini  beradi:
-  o’z  ichki  imkoniyatlarini  tahlil  qilish  orqali  qaysi  mahsulot 
turlarini  qancha  miqdorda  ishlab  chiqarish  zarurligini  aniqlash;
-  firma  o'sish  strategiyasining  variantlarini  tanlash;
-  qanday  ishlab  chiqarishlarni  saqlab  qolish,  ishlab  chiqarish 
ko'lamini  hozirgi  holatda  saqlab  qolish  yoki  uni  kengaytirish,  zarar 
keltiradigan  ishlab  chiqarishlardan  voz  kechish  hamda  ushbu  ish­
lab  chiqarishga  o'tish.
Olingan  natijalar  asosida  korxonaning  raqobatga  bardoshliligi, 
moliyaviy ahvoli,  ichki  imkoniyatlarini  hisobga olgan  holda  «Toshkent 
yog‘-moy  kombinati»  O AJ  qo'shma  korxonasi  uchun  «iste’molchi 
talabi-korxona  imkoniyati-qo'shimcha  tadbirlar»  m atritsasining 
variantini  taklif  etamiz.

---

IV. AMALIY MASHG’ULOTLARDA M U AM M OLI 
HOLATLARNI YECHISH BO'YICHA O’QITISH 
TEXNOLOGIYASI