H. H. Imomov investitsiyalarni tashkil etish va

BXDarni  mamlakatlar  bo‘ylab  taqsimlanishi  (2002-y.  mlrd.doll.)*
Davlatlar
Кар.  kiritish
Davlatlar
Кар.  chiqarish
1.  AQSH
100
1.  AQSH
135
2.  Buvuk Bntaniya
42
2.  Buyuk Bntani’^'a
45
3.  Yaponiya
4,7*
3.  Yaponiya
28,5*
4.  Germaniya
45**
4,  Germaniya
45
5.  Xitoy
63
5.  Gonkong va Xitoy
137,5
*-  2003-yil  m a’lumoti. 
**-  2002-yil  ma’lumoti.
* Хасбу.татов Р.И.  Мировая экономика: В 2-х т. T.I.-M.: Экономика. 2002.
.548-552  -с.
131

---

Umuman BXIlar larkibida AQSH, Yevropa ittifoqi va Yaponiya- 
dan iborat “uchlik”ni ajralib ko‘rsatish kifoyadir,  Ularga jami xalqa­
ro investitsiyalar hajmining 4/5 qismi to‘g‘ri keladi.  Bii esa iilaming 
tashqi savdo aylanmasi hajmidan ham salmoqliroqdir.
Bu mamlakatlar ichida AQSH dunyodagi eng yirik kapital im­
portchisi bo‘hb qohnoqda.  Bevosita investitsiyalarning ichki hududiy 
harakati hajmining o'sishi asosida Yevropa ittifoqida integratsiya ja­
rayoni tezlashmoqda, uning hndudi esa kapitalning yirik eksporteri 
sifatida rol o‘ynay boshladi.  Yaponiyada ham  kapital olib  chiqish 
tendensiyasi tezlashmoqda.
Osiyo mamlakatlari (Yaponiyani hisobga olmaganda) yaqia yillar 
ichida BXIlarni jalb qilish borasida G ‘arbiy Yevropani ortda qoldirib 
ketishi kutilmoqda.
Markaziy,  Sharqiy Yevropa va M DH mamlakatlarida BXI ha- 
rakatining hajmi nisbatan kichik.  2000-2001-yillarda bu borada se- 
zHarh o‘sishyuz berdi (bevosita investitsiyalar hajmi 1998-yilga nis­
batan ikki barobar, Vengriya va Chexiyada uch barobar oshgan).  Bu 
jarayon xususiylashtirish va iqtisodiy jonlanish jarayoni bUan bog‘liq 
bo‘ldi. Bu gunihda BXIning eng katta ulushi quyidagi mamlakatlarga 
tegishli: Vengriya -  15403 mbi. doll., Polsha -  8442 mln,  doll., Che- 
xiya - 7473 mln. doll., Rossiya - 9743 mln. doll., Rumuiiya-2389 mhi. 
doll., Qozog‘iston - 4267 
doll.
M DH mamlakatlariga qo‘yilayotgan investitsiyalar, asosan, Yev­
ropa itt ifoqi tomonidan amalga oshirihnoqda. Bu mamlakatlarga ja lb 
qilingan  investitsiyalardagi  AQShning  hissasi  15%  ni,  Yaponiya- 
nikiesa -1%  ni tashkil etmoqda.  MDH mamlakatlarida ham inves- 
titsion jonlanish  kuzatilmoqda.