Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик – Қурилиш



Download 11,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet80/268
Sana22.02.2022
Hajmi11,34 Mb.
#100425
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   268
Bog'liq
nammqi 2020kanferensiya

'
 65 
60 
55 
50 
45 40 
35 
30 
2


132 
Сделан вывод, что относительно невысокая плотность солнечной 
радиации у поверхности Земли не обеспечивает получения температур, 
необходимых для решения важных научных и инженерных задач таких, как 
получение сверхчистых материалов, испытаний материалов при высоких 
температурах и т.п. Технологическая задача получения тугоплавких 
соединений, сверхчистых материалов и сплавов, лучевой сварки может быть 
реализована при использовании зеркальных концентрирующих систем. 
Решение этой задачи включает ряд проблем, и в частности, соблюдение 
формы и размеров отдельных элементов и всего комплекса в целом, точности 
их взаимного расположения и ориентирования. 
Поэтому монтаж, юстировка и эксплуатация крупных ЗКС немыслимы 
без применения геодезических методов и средств. В связи с этим 
геодезические работы при создании ЗКС, особенно при их эксплуатации, 
имеют большое научное и практическое значение. 
Литература 
1. Вейнберг В.Б. Оптика в установках для использования солнечной энергии. 
– М., 1959, 233 с. 
2. Зверева С.В. В мире солнечного света Л., Гидрометеоиздат, 1988. 
3. Avchiev SH.,Islamova Z., Avchiev M. ”Pre-Calculation of The Accuracy of 
Geodetic Works During Installation And Adjustment of Solar Furnaces” 
International Journal of Computer Science and Engineering. ISSN 2348-8387, 
VOL. 6 Issue 5, May 2019. . (Global Impact Factor,IF: 2.15). 
4. Авчиев 
Ш.К. Преобразование солнечной энергии в тепловую. 
Архитектура. Строительство. Дизайн. Научно-практический журнал. 
Ташкент 2012г, №2. 
 
MUQOBIL ENERGIYA MANBARARIGA ASOSLANGAN 
SINXRON MASHINALAR UCHUN QO’ZG’ATISH TIZIMI 
prof. N.B. Pirmatov, talaba U.N. Berdiyorov (TDTU) 
Hozirgi vaqtda butun jahonda elektr energiyasiga bo’lgan talab yildan yilga 
oshib bormoqda. Shu sababli butun dunyoda, jumladan O’zbekistonda ham 
no’ananaviy elektr stansiyalarining rivojlanishiga katta e’tibor berilmoqda.
2017-2021-yillarda qayta tiklanuvchi energetikani yanada rivojlantirish, 
iqtisodiyot tarmoqlari va ijtimoiy sohada energiya samaradorligini oshirish chora-
tadbirlari dasturi to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori 
chiqgan. 
Ta’kidlash joizki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015-yilning 5-
maydagi PQ-2343-sonli qarori bilan tasdiqlangan, 2015-2019-yillarda iqtisodiyot 
tarmoqlari va ijtimoiy sohada energiya sarfi hajmini qisqartirish, energiyani 
tejaydigan texnologiyalarni joriy etish chora-tadbirlari Dasturi doirasida keyingi 
yillarda Respublikamizning iqtisodiyot tarmoqlari va ijtimoiy sohasida energiya 
tejamkorligini ta’minlashga qaratilgan keng qamrovli chora-tadbirlar amalga 
oshirilmoqda. 


133 
Elektr va issiqlik energiyasini ishlab chiqarishda qayta tiklanuvchi energiya 
manbalarining (quyosh, shamol va biogaz energiyasi, kichik tabiiy va sun’iy suv 
oqimlarining 
gidroenergiyasi) 
mavjud 
yuqori 
imkoniyatlaridan 
amalda 
foydalanilmayapti. 
2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta 
ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida [1] qayta tiklanuvchi 
energiya manbalaridan foydalanishni kengaytirish, ishlab chiqarishning energiya 
sig‘imini qisqartirish, milliy ilmiy-texnikaviy ishlanmalar va sinovdan o‘tgan 
xalqaro energotejamkor ilg‘or texnologiyalar tadqiqotlarini amaliyotga maqsadli 
joriy etish sohasida belgilangan ustuvor yo‘nalishlarni ro‘yobga chiqarish 
maqsadida bir qancha chora-tadbirlar belgilab berilgan, jumladan: 
- qayta tiklanuvchi energetikani yanada rivojlantirish; 
- qayta tiklanuvchi energiya manbalarini rivojlantirish sohasida innovatsiya 
texnologiyalarini, ilmiy-texnikaviy ishlanmalarni joriy etish va energiya 
samaradorligini oshirish, energiya tejovchi jihozlar va asbob-uskunalarni ishlab 
chiqarish va mahalliylashtirishni, jumladan, texnologiyalarni transfer qilish va 
muhandislik markazlarini tashkil etish yo‘li bilan kengaytirish; 
- qayta tiklanuvchi va muqobil energiya manbalaridan, ikkilamchi energetika 
resurslarini energetik utilizatsiya qilishdan foydalangan holda, elektr energiya 
ishlab chiqarish, quyosh, shamol energiyasi, mikro va kichik gidroelektrostan-
siyalardan foydalanishning sinovdan o‘tgan texnologiyalari asosida energiya ishlab 
chiqarish quvvatlarini yaratishga tadbirkorlik subyektlarini jalb qilish orqali 
yoqilg‘i-energetika balansini diversifikatsiyalash; 
- zamonaviy energiya samarador va energiya tejamkor texnologiyalari asosida 
mavjud ishlab chiqarish quvvatlarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik 
qayta jihozlash va yangilarini yaratish orqali ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar 
energiya sig‘imini kamaytirish va boshqalar. 
Shamol elektr stansiyasi (SHES) - shamol oqimining kinetik energiyasini 
elektr energiyasiga aylantiruvchi qurilma. Shamol dvigateli, elektr generatori, 
generator va dvigatelning ishini boshqaruvchi avtomatik qurilma hamda ular 
oʻrnatiladigan inshootlardan iborat. 
Shamol generatorlaridan foydalanish an’anaviy generatorlardan 2-4 baraobar 
qimmat [2]. Masalan 10 kW li shamol generatorini o’rnatish 55000-80000$ga (52-
76.5 mln. so’m) teng. 
Bizlar shamol energiyasidan foydalanib sinxron mashilarning qo’zg’atish 
tizimi uchun yangi, no’ananaviy tizimni ishlab chiqish usulini taklif qildik. Taklif 
etilayotgan qurilmaning sxemasi 1- rasmda ko’rsatilgan.
Ma’lumki, sinxron mashinalarning qo’zg’atish chulg’amiga o’zgarmas tok 
manbasidan o’zgarmas tok beriladi. O’zgarmas tok manbasi sifatida elektr 
mashina-lar, tristorlar, diodlar qo’llanilishi mumkin. 


134 
1-rasm. Shamol generatori yordamida qo’zg’aladigan sinxron motorning 
go’zg’atish sxemasi: 1-stator chulg’ami; 2-rotor chulg’ami; 3- rostlovchi 
reostat; 4- akkumulyator; 5-doimiy magnitli o’zgarmas tok generatori 
Ushbu no’ananaviy sxema quyidagi tartibda ishlaydi: doimiy magnitli 
o’zgarmas tok generatori 5 ning parraklarini shamol aylantirishi natijasida 
generator 5 elektr energiyasini (o’zgarmas) ishlab chiqaradi. Generator 5 ishlab 
chiqargan o’zgarmas tok, sinxron motorning qo’zg’atish chulg’ami 3 ga rostlovchi 
reostat 3 orqali beriladi, natijada sinxron motorda asosiy magnit maydon hosil 
bo’ladi. 
Demak, kichik va o’rta quvvatli sinxron mashilarning qo’zg’atish tizimini 
o’zgarmas tok bilan ta’minlashda doimiy magnitli o’zgarmas tok shamol 
generatoridan foydalanish elektr energiyasini tajar ekan. 

Download 11,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish