Паррандачилик сирлари (Уй паррандалари товуқ, ўрдак, ғоз, курка парваришлаш ва тухум етиштириш)

П аррандачилик сирлари
В12 витамини
В12 витамини овқатни ҳазм қилиш ж араёнида 
муҳим рол ўйнайди. Оқсиллар, ёғлар, углеводлар 
а л м а ш и н у в и д а қ а т н а ш а д и . М а р к а з и й а са б
т и зи м и н и м у во ф и қ л аш ти р ад и . В12 ви там и н и
устрица, сельд ва сардина балиқларида, тухум 
сариғи ва гўштда кўп бўлади.
В12 витамини тақчиллиги м аҳсулдорликнинг 
пасайиш ига олиб келади. Т овуқларни тўш ама 
у с т и д а б о қ қ а н д а бу к а с а л л и к қ а ф а с л а р д а
боққандан кўра кам р о қ учрайди. Касалланган 
паррандалар к ам ҳар ак ат бўлиб, асо сан ётади.
П р о ф и л а к т и к а м а қ с а д и д а р а ц и о н г а В12 
витаминига бой озуқалар (балиқ ва гў ш т-су як
у н и , қ у р и т и л г а н с у т ) к и р и т и ш л о з и м .
Антибиотик (биовита 40)лардан ф ойдаланиш
ҳам яхш и сам ара беради.
D витамини
D витамини овқатни ҳазм қилиш ж ар а ён и д а
ҳ а м д а к а л ь ц и й , ф о с ф о р а л м а ш и н у в и д а
қ а т н а ш а д и ,
о р г а н и з м н и н г
к а с а л л и к к а
қ а р ш и л и г и н и к у ч а й т и р а д и . D в и т а м и н и ,
айниқса, сельд, лосос ва сардина балиқларида, 
тухум сариғида кўп бўлади.
D витамини минераллар, айниқса, ф о сф о р ва 
кальцийнинг ўзлаштирилишида иштирок этади. 
Унинг тақчиллиги рахит касаллигини келтириб 
чиқаради, айниқса, оёқ, тумшуқ ривожланиши 
бузилади. Буларнинг барчаси ривожланишнинг
62

---

Товук, ўрдак, ғоз, курка
сусайиш и ва м аҳсулдорликнинг пасайишига, 
тухум пўстлоғининг юпқалашувига олиб келади. 
Рациондаги D витамини тақчиллигининг ўзига 
хос оқибатлари кўкрак қафасининг торайиши 
ва нотўғри ўсишидир. Парваришлаш шартлари 
бузил ган д а (зичлик ортганда, х о на намлиги 
ю қори бўлганда ва газланганда) D авитаминози 
тез ривожланади.
П р о ф и л а к т и к а м а қ с а д и д а р а ц и о н г а D 
витаминига бой о зу қал ар (бўр, гў ш т-с у як уни, 
сўндирилган о ҳак ва бош қалар)ни киритиш , 
парран даларни "сайр" қилдириш керак.
Е витам ини
Е витам ини ф а қ а т ў сим ликлар томонидан 
с и н т е з л а н а д и . Ҳ а й в о н л а р о р г а н и з м и уни 
синтезлашга қодир эмас. Е витамини антиоксидант 
кучга эга бўлиб, озуқа таркибидаги моддаларни, 
айниқса, ёғларни оксидланишдан сақлайди. Е 
авитаминози билан 3-5 ҳафталик полапонлар 
к а с ал л ан ад и . К а с а л л и к у м у м и й ҳ о л си зл и к , 
камҳаракатлилик, иштаҳанинг бўғилиши, ҳолдан 
кетиш ва ўлим билан характерланади. Касалликнинг 
оғир кўринишида ҳаракат координацияси бузилади, 
фалаж, қанот ва оёқ мушакларининг қисқариши 
кузатилади. Полапонлар ҳушини йўқотиб, нобуд 
бўлади.
Профилактика мақсадида рационга кўк ўтлар, 
маккажўхори, соя ва сут маҳсулотларини киритиш 
л о зи м . Р а ц и о н г а с е л е н н и н г к и р и т и л и ш и Е 
витаминининг ўзлаштирилишини осонлаштиради, 
Е авитаминозининг олди олинади.
63

---