Паррандачилик сирлари (Уй паррандалари товуқ, ўрдак, ғоз, курка парваришлаш ва тухум етиштириш)

П аррандачилик сирлари
органик моддалар: оқсиллар, ёғлар, углеводлар 
билан таъминлайди.
В3, С, К, В6, Н, D4 
(
х о л и н
), 
н и к о т и н
ва бош қа 
в и т а м и н л а р н и н г
т а қ ч и л л и г и
ў с и ш ,
р и в о ж л а н и ш ва м а ҳ с у л д о р л и к н и н г ту р л и ч а
бузи л и ш и га олиб келади. Уларнинг рационга 
киритилиши авитаминознинг олдини олади. В3 
яшилўтда, С кўк пиёз, сабзи, мева ва сабзавотларда, 
BG яшил ўт ва илдизмеваларда, гуруч ва буғдой 
ёрмасида, К сабзи, қовоқда, никотин оқсилли 
о з у қ а л а р д а , к а р а м д а ва ё р м а л а р д а , б и о ти н
хамиртуруш (дрожжа), ёрма, сабзи ва кўкатларда, 
холин бедада кўп микдорда мавжуд.
Т ухум нингтухум донда
туриб қолиши
Мазкур ҳолат одатда парранда йирик тухум 
қўйганда учрайди. Бу паррандаларда фалажлик 
пайдо бўлганда, қўрққанда, шикастланганда ҳам 
учрайди. Бундай ҳолларда уларга ёрдам бериш 
муҳим. Бундай пар р ан далар н и н г к ло акасини 
иситиш, сўнг вазелин суркаш керак. 2-3 соат 
ўтгач, парранда тухум қўяди. Агар бу усул фойда 
бермаса, унинг клоакасига вазелин суриб, тухум 
тортиб олинади. Тухум йирик бўлса, синдирилиб, 
с е к и н ч и қ а р и б т а ш л а н а д и в а я х ш и л а б
тозаланади. Тухумнинг тухумдонда у зо қ муддат 
туриб қолиши парранданинг нобуд бўлишига 
олиб келиши ҳам мумкин.
66

---

Товук, ўрдак, 
р о з
, 
курка
Заҳарланиш
П а р р а н д а л а р н и с и ф а т с и з о з у қ а л а н т и р и ш
ё к и р а ц и о н г а з а ҳ а р л и о з у қ а л а р қ ў ш ган д а
з а ҳ а р л а н и ш ҳ о л л а р и у ч р а й д и . Р а ц и о н д а
оқсилларнинг р ационда ортиб кетиш и оқсилли 
з аҳ ар л ан и ш н и келтириб чиқаради, натиж ада 
т а н а д а г и о қ с и л а л м а ш и н у в и б у з и л а д и ва 
ўсиш га тў сқ и н л и к қилади.
Ё ғл и
з а ҳ а р л а н и ш
т а р к и б и д а
қ и й и н
парчаланадиган ёғлар м авж уд бўлган о зу қ а л а р
билан о зуқалан тирганда содир бўлади. Бундай 
з а ҳ а р л а н и ш 2 -6 ҳ а ф т а л и к ёш полапонларда 
к у з а т и л а д и , к а т т а ё ш д а г и л а р и б у н г а а н ч а
чидамли бўлади. К асалланган паррандаларда 
н а ф а с о л и ш н и н г қ и й и н л а ш у в и , ҳ а р а к а т
к о о р д и н а ц и я с и н и н г б у з и л и ш и , у м у м и й
д е п р е с с и я к у з а т и л а д и . П а т л а р и т а р т и б с и з
бўлиб, ўзи ҳолси з ва к ам ҳ ар ак ат бўлади.
Паррандалар учун ўсимликларнинг баъзилари 
заҳарли ҳисобланади. Тузланган маҳсулотлар, 
қўзиқоринлар заҳарланишга олиб келади, шунинг 
учун узоқ муддат, айниқса, намлик юқори бўлган 
жойда, сақланган озуқалардан фойдаланмаслик 
лозим. Ғалла ва бошқа маҳсулотларни етиштириш 
ва сакдашда фойдаланилган кимёвий воситалар 
ҳам заҳарланиш сабабларидан бўлиши мумкин.
З а ҳ а р л а н и ш н и н г паррандалардаги умумий 
белгилари: кучли чанқаш, ич кетиши, фалажлик,. 
ҳ о л с и з л и к , к а м ҳ а р а к а т л и л и к , қ а н о т л а р и н и
пастга ту ш ир и б юриш и, патларининг тўзғиши, 
кўзи н и н г бўғиқ туе олиши, умумий депрессия.
67

---