P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

C h a n g t u tg ic h la r tui i
Z a rr a c h a la r
o M c t ia m i.in k m
C h a n g tu tib p o li s h
s a m a r a d o r lig i %
S o ' n d i r e i c h k a m e r a la r
50
80-90
S ik lo n
10
50-80
V ix r li c h a n g iu t g ic h
2
90
M u lti s ik lo n
5
90
In c r s io n c h a n g t u lg ic h
2
90
M a t o li filtr
05
99
g a e h a
S k r u b b c r
05
75-85
E le k tr o filtr
01
99
ц а с ha
Atm osferani ifloslantiruvchi sanoat tashlaraalari tarkibida 
qattiq zarrachalar va aerozollar bilan birga zararli gazsimon 
ta s h la m a la r h am b o ‘lish i m u m k in . B u n d a y g a z sim o n
tashlam alarni tozalash uchun absorbsiya (bug1 yoki suyuq 
yutuvchi m oddalar bilan neytrallash), adsorbsiya (gazlarni qattiq 
g ‘ovak yuzaga yuttirish), zararli gazsim on kom p on entlarni 
zararsiz birikmalarga kimyoviy yo‘l bilan o ‘tkazish (oksidlash 
yoki qaytarish yo‘li bilan) usullari qo'llaniladi.
K o'pchilik gaz tozalagich app aratlard an n afaqat gazlarni 
changlardan tozalashda foydalanish, balki bir vaqtning o'zida 
changlarni tutish, gazlarni absorbsiyalash va sovutishda ham 
foydalanish mumkin. Absorbsiya massa almashinish jarayoniga 
kirib, unda m assa gazdan suyuqlikka uzatiladi. Y utuvchini 
tanlash har qaysi holat uchun absorbsiyalanuvchi kom ponent 
xususiyatidan kelib chiqib aniqlanadi.
Y u q o r i d a t a ’k id la b o ‘tilgan b a r c h a ta d b i r l a r a t m o s f e r a n i n g
ifloslanishini k a m a y tira d i yo k i u m u n i a n y o ‘q o ta d i. H a v o n i n g
tozalig'i va u n d a g i o 'z g a r i s h l a r n i t a b i a t n i m u h o f a z a q ilis h
q o ‘m ita la ri m utax assislari. s a n ita r iy a - e p id e m io lo g iy a x iz m a ti 
x o d im la ri va sogMiqni saqlash vaziiiigi v akillari d o i m o n a z o r a t
qilib b o rad ilar.

---

1.
Atm osfera va uning aham iyatini tushintiring.
2.
Atmosferaning tuzilishi va gaz tarkibi haqida nim alarni
bilasiz?
3.
Atmosferaning ifloslanishi deganda nimani tushunasiz?
4.
A ntropogen ifloslanish nima?
5.
Atm osfera havosini qanday m anbalar ifloslantiradi?
6.
Atm osfera qanday m oddalar bilan ifloslanadi?
7.
0 ‘zbekistonda havo m uhiti holati qanday?
8.
«Issiqxona effekti» qanday hodisa?
9.
«Ozon qavati» va uning yemirilishini tushuntirib bering.
10.
«Smog» nima?
11.
«Kislotali yom g‘irlar»ning sodir b o ‘lish sabablari nima?
12.
H avo m uhitining ifloslanishi qanday oqibatlarga olib
keladi?
13. Atm osfera ifloslanishdan qanday m uhofaza qilinadi?
14. A tm osfera havosini m uhofaza qilishning texnologik
tadbirlarini tushuntiring.
15. Atm osfera havosini m uhofaza qilishning loyihalashga 
asoslangan tadbirlari m azm unini ayting.
16.S a n o a t k o r x o n a la r id a h o sil b o ‘la d ig a n g a z sim o n
tashlam alarni tozalashga m o ‘ljallangan qanday qurilm alarni 
bilasiz?
17.A tm osfera havosini a v to tra n s p o rtla r ch iq in d ilarid an
qanday m uhofaza qilinadi?
18. Sanitar-him oya m intaqalarini tashkil qilishdan m aqsad 
nima?

---