P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

ketadi.^Natijada texnikadan foydalanish va boshqa agrotexnik
tadbirlarni amalga oshirish qiyinlashadi. Jarliklar tuproq-iqlim
va antropogen sharoitlarga qarab yiliga 1-3 m. dan 8 -25 m.
gacha, b a ’zan esa undan ham tezroq o'sishi mumkin. Ilmiy
manbalarga qaraganda, bir gektar maydondagi jarlik atrofida
kamida 2 -3 gektar yerning agroekologik holati yomonlashadi.
Ba’zi m a’lumotlarga ko'ra, so'nggi 100 yil mobaynida dunyo
bo'yicha 2 mlrd.gektar yer eroziya tufayli ishdan chiqqan. AQ SH
da mavjud haydalm a yerlarning 
110
mln.gektari eroziya va
deflyatsiyaga chalingan bo'lib, bu umumiy maydonning 48% ini
tashkil etadi. Madagaskar orolidagi yerlarning 80%i, Chilining
72% yerlari eroziyaga uchragan. R esp u blik am izd a barcha
toifadagi yerlarni hisobga olganda tog' oldi hududlarining 50%
ida eroziya sodir bo'lmoqda, 
22
 mln.gektardan ortiqroq bo'lgan
cho'l-sahro o'tloqlarining qariyb hammasi deflyatsiya ta ’siriga
duchor bo'lgan.
Eroziyaning irrigatsion eroziya, yaylov eroziyasi, mexanik
eroziya, abraziya, sanoat eroziyasi kabi xillari ham mavjud.
Irrigatsion eroziya nishablik maydonlarda yerlarni noto'g'ri
su g'orish tu fayli yuz beradi. R espublikam izdagi sug'orm a
yerlarning 700 ming gektarida irrigatsion eroziya keng tarqalgan.
Bunday.yerlarda paxta, g'alla va boshqa ekinlarning hosildorligi
10% dan 60% gacha pasayib ketishi kuzatiladi. Irrigatsion eroziya
to g 'lik , to g 'o ld i adirliklari va tog' etaklarid agi n ishablik
tekisliklarda, ya’ni b o‘z tuproqli sug'orma mintaqalarda ko'proq

---

u ch rayd i. B u n d a y e r o z iy a g a d u c h o r b o 'lg a n m a yd on la r