P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

o ‘simliklarda m olibdenning k o ‘payishi oshqozon-ichak va rak
kasalliklarining k o ‘payishiga sabab bo'layotganligi aniqlangan.
Tarkibida k o‘p miqdorda selen elementi bo'lgan ozuqani iste’mol
q ilish o d a m la r so c h i to 'k ilis h ig a , q o ‘y la rn in g tu y o q la r i
kasallanishiga ham sabab b o ‘ladi.
Y onilg‘i energetik resurslari va ulardan samarali foylanish.
Hisob-kitoblarga k o ‘ra, hozirga kelib, dunyo mamlakatlarining
energiyaga b o‘lgan ehtiyojlarini qondirish uchun yerdagi organik
yonilg'ilar zaxirasi taxminan 150 yilga, jum ladan, neft 35-40
yilga, gaz 50 yilga, k o ‘mir esa 425 yilga yetishi aniqlangan.
K o ‘mir zaxiralari neft va gaz zaxiralaridan ikki marta k o ‘p.
Olimlarning fikriga k o‘ra, energiya manbalarining asosini tashkil
qiluvchi neft va gazni tejab-tergab ishlatish uchun ulardan
olinadigan sintetik mahsulotlar, turli xil xomashyolarni ko'mirni
q a y ta ish la sh h is o b ig a a lm a sh tir ish lo z im . Q a zib o lish
ja r a y o n la r id a te x n o lo g ik ja r a y o n la r n i ta la b d a ra ja sid a
takomillashmaganligi natijasida k o ‘mirning 45 foizi, neftning esa
60 foizi yer bag'rida qolib ketmoqda. N eft konlaridan neftni to‘la
qazib olish kabi muhim vazifani hal etish uchun qatlamlararo
bosimni oshirish, issiq suyuqliklar va elektr zaryadlari yordamida
neftning qovushqoqlik hossasini kamaytirish usullarini q o ‘llash
lo z im . E n e rg etik m u a m m o la r n i hal e tis h n in g m u h im
yo'nalishlaridan biri gaz bilan birga olinad igan, am m o gaz
quvurlarida tashish imkonini bermaydigan gaz kohdensatlaridan
foydalanishdir. Ulardan foydalanishning eng maqbul y o ‘li ularni
dizel yonilg'isigacha qayta ishlashdir. Kondensatlardan olingan