P h aydarova

106-rasm. Sutemizuvchilarning qon aylanish
sistemasi sxemasi:
1-tash q i uyqu arteriyasi, 2-ichki uyqu arteriyasi, 3- 
o ‘mrov osti arteriyasi, 4 -c h a p aorta yoyi, 5 -o ‘pka a rte ri­
y asi, 6 -y u r a k n in g c h a p b o ‘lm a si, 7 -y u r a k n in g o 'n g
b o ‘imasi, B-yurakning chap qorinchasi, 9-yurakning o ‘ng 
qorinchasi, 10-orqa ao rta, 11 - ichki arteriya, 12-buyrak 
arteriyasi, 13-yonbosh arteriyasi, 14-bo‘yii‘turuq veiiasi,
15-o‘mrov osti venasi, 16-chap toq venasi, 17-o‘ng toq 
venasi, 18-orqa kovak venasi, 19-jigar venasi, 2 0-jigar 
qopqa venasi, 21-jigar, 22-buyrak, 23-yonbosh venasi.
Katta qon aylanish doirasining arteriyalari. 
A orta 
qushlar-dagidek chap yurak qorinchasidan yo‘g‘on qon tomir 
ko'rinishida chiqadi-da, 
aortaning chap yoyi 
yonida chapga 
buriladi. So'ngra umurtqa pog‘onasining ventral tomoniga joy- 
lashib 
orqa aortaga 
aylanadi. Orqa aorta o ‘zidan ichki or- 
ganlarga qon tomirlarini chiqarib, umurtqa pog'onasi bo'ylab 
dum tomonga qarab ingichkalashib boradi va chanoq kamari 
oldida ikkita 
yonbosh arteriyasiga 
bo‘linadi. Bu arteriyalar 
son arte-riyalari 
deb nomlanib, orqa oyoqlarda tarmoqlana- 
di. Aorta yoyidan chiqadigan birinchi qon tom ir 
nomsiz ar­
teriya 
deb ataladi. Odatda bu arteriya aorta yoyidan chiqishi 
bilan uchga: 
o ‘ng o ‘mrov osti arteriyasi, o ‘ng uyqu arte­
riyasi 
va 
chap uyqu arteriyasiga 
shoxlanadi. 0 ‘ng o ‘mrov 
osti arteriyasi oldingi o ‘ng oyoqqa borsa, uyqu arteriyalari esa
193

---

boshga boradi, boshda ularning har qaysisi ikki tarmoqqa: 
ichki uyqu arteriyasi 
b ila n
tashqi uyqu arteriyasiga
bo‘linadi. Aorta yoyidan, nomsiz arteriya asosiga yaqin yer- 
dan