P h aydarova

qizilo‘ngachga 
q o ‘shiladi. 
Oshqozonning oldingi qismi 
kardial, 
keyingisi esa 
pilorik
190

---

qism deb yuritiladi. Oshqozonning pilorik bo‘limidan 
o ‘n
ikki barmoqli ichak 
boshlanib, uning sirtm og‘ida 
oshqo-
zon osti bezi 
joylashgan. 0 ‘n ikki barmoqli ichakdan uzun 
ingichka ichak boshlanib, u qorin bo‘shlig‘ining ko‘p qismini 
egallaydi. Ingichka ichak-ning 
yo‘g‘on ichakka 
o ‘tish che- 
garasida 
ko‘richak 
joylashgan. Yo‘g‘on ichak tashqariga maxsus 
orqa chiqaruv teshigi orqali ochiluvchi 
to‘g‘ri ichak 
bo‘limi 
bilan tugallanadi.
Quyonning jigari to‘rtta yirik va bir necha mayda bo‘laklardan 
iborat. Markaziy o ‘ng bo‘lagida o ‘t pufagi bor. Uning suyuqli- 
gi o ‘n ikki barmoqli ichakka ochiladi. Uzunchoq to ‘q qizil 
rangli taloq oshqozonning yonida joylashgan.
Nafas olish sistemasi. 
Tashqi burun teshigi orqali kirgan 
havo ichki burun teshigi - xoanalar orqali hiqildoqqa o ‘tadi 
(104-rasm).
104-rasm. Quyonning hiqildog‘i:
I — o ld id a n k o 'r in is h i, II — o r q a d a n
k o ‘rin ish i: 1 -h iq ild o q u sti, 2 -q a lq o n s im o n
to g ‘ay, 3-uzuksim on tog'ay, 4-traxeya, 5 -san - 
to n in o v to g 'ay i, 6 -c h o ‘m ichsim on to g ‘ay.
Hiqildoqda tovush paychalari joylashgan. Hiqildoq dorzal 
(orqa) tomonidan uchlari bir-biriga qo‘shilmagan bir qancha 
tog‘ay halqalardan tashkil topgan uzun naysimon nafas olish 
nayi yoki 
traxeyaga 
qo‘shiladi. K o‘krak qafasida traxeya ik­
kita nayga bo‘linadi, bu nayning har biri tegishli o ‘pkaga kira- 
di. Bu naylar 
bronxlar 
deb ataladi va faqat am niotalardasina 
bo‘ladi. 0 ‘pkada bronxlar diametri borgan sari kichrayib boruv- 
chi ingichka naychalarga tarmoqlanib, yupqa devorli alveola 
(pufakcha)lar bilan tugaydi (105-rasm). Alveolalarning devor- 
larida mayda qon tomirlari joylashgan bo‘lib, shu yerda gaz
191

---

almashinuv jarayoni bo‘lib o ‘tadi. 0 ‘pkaning alveolyar tuzi- 
lishi faqat sutemizuvchilar o ‘pkasi uchun xos.
0 ‘pka ko‘krak b o ‘shlig‘ida bronxlarga osilib turadi. U sut 
emizuvchilarning har xil turlarida har xil sondagi bir qancha 
pallalarga b o ‘lingan g‘ovak tanachalardan iborat.