P h aydarova

Ovqat ha/m qilish sistemasi. 
Kaptarda ko‘pgina qushlar- 
dagidek, ovqat hazm qilish sistemasida og‘iz bo‘shlig‘i va halqumi- 
dan keyin uzun 
qizilo‘ngachi 
kelib, u keng jig‘ildonni hosil 
qiladi (83-rasm).
Jig‘ildon tomoq tagiga o ‘rnashgan b o iib , ovqatni o ‘zida 
vaqtincha saqlaydi. Shu bilan birga ovqat bu yerda dastlabki 
kimyoviy ta ’sirga uchraydi. Kaptar jig‘ildonining devori tu- 
xum ochish davrida 
“sut” 
deb ataladigan maxsus zardobsimon 
suyuqlik ajratadi, kaptar shu suyuqlik bilan bolalarini boqadi. 
U ko‘pchilik hollarda bo'yin terisini kesishda zararlanadi.
82-rasm. Kaptarning ichki tuzilishi
umumiy topografiyasi:
l-katta k o'krak m uskuli, 2-o‘m rov osti m uskuli, 3- 
havo xaltalari, 4-yurak. 5-nom siz arteriya, 6-traxeya, 7- 
q izilo 'n g ach , 8-jig'ildon, 9-muskulli osh q o zo n , 10-jigar,
11-taloq, 12-ichak ilm oqlari.
1
Л

---

Qushlar oshqozoni ikkita: old qismdagi yupqa devorli 
bezli
oshqozon 
va keyingi qismdagi qalin devorli 
muskulli oshqo-
zon 
yoki b o ‘takaylarga bo‘linadi. 
0 ‘n ikki barmoqli ichak
bezli 
oshqozon teshigi yonida muskulli oshqozondan boshla- 
nadi va 
oshqozon osti bezi 
atrofida sirtmoq (qovuzloq) hosil 
qiladi. So‘ngra 
uzun ingichka 
ichak spiralga o‘xshab o ‘ralib, 
kaltagina to ‘g‘ri ichakka aylanadi, to ‘g‘ri ichak bevosita kloa­
kaga ochiladi. Kaptarda ingichka ichak bilan to ‘g‘ri ichaklar 
chegarasida ichi kovak o ‘simta - ko‘richak bo'ladi. Kaptarda 
katta ikki pallali jigari bo‘lgani holda o ‘t pufagi yo‘q (boshqa 
ko‘pchilik qushlarda esa o‘t pufagi bor). Jigarda ishlangan o‘t 
suyuqligi ikkita 
o ‘t yo'llari 
bilan o ‘n ikki barmoqli ichakka 
quyiladi. Kloakaning ustki devoridan ko‘r o‘simta - fabritsiy 
sumkasi chiqadi. Limfa hujayralarini ishlab chiqaradigan bu 
organ faqat qushlarda bo‘lib, qush yoshi ortgan sari kichrayib 
boradi. Oshqozon va jigarga yaqin joyda to ‘q qizil rangh kichkina 
taloq ko‘rinib turadi.