П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

(Митяга цараб).
Мана, бир эшит, яхши чи- 
қиптимикин?
Р а з л ю л я е в . Қани, айт, мен бир эшитай.
Г у с л и н 
(айтади).
Бераҳм, шум нарса йўқ 
Етим кўрган қисматдан.
Бу мусибат оғирроқ 
Т утқунлик-асоратдан.
Ҳамма халқ учун байрам,
Етим чекар дард-алам!..
Оғрийди азиз боши 
Ичкилик ичмаса ҳам.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Гўзаллик овунтирмас 
Ёшлик қувонтирмайди;
Бошин жонон қиз эмас 
Қайғу-ҳасрат силайди.
Ашула давомида Р а з л ю л я е в тошдай қотиб, ашулани 
мароқ блан тинглаб туради; ашула тугагандан кейин 
ҳаммаси индамай ўтирадн.
Р а з л ю л я е в . Яхши, жуда яхши! Ю ракни эзиб юбора- 
ёзди... Ю ракка чўғдай ёпишади. 
(Х ўрсинади.)
Эҳ, Яша! 
Қани, шўхроғидан чал, ке, юракни эзма, бугун байрам-ку, 
ахир. 
(А ш ула айтади.)
Эҳ, гусарни севмаслик —
Ярамас иш бу!
ҳани, жўр бўлсангчи, Яша.
Г у с л и н гитара чалиб жўр бўлади.
М и т я . Жинниликларингни қўйсаларингчи. Ундан кўра, 
ҳаммамиз бир бўлиб хиргойи қилайлик.
Р а з л ю л я е в . Бўпти!
Утирадилар.
Г у с л и н
(ашула бошлайди; 
Митя 
блан 
Разлюляев
унга жўр бўладилар).
Сиз барнолар, ёш ўғлонлар.
Дўстларим, ўртоқларим...
Г о р д е й К а р п и ч киради; ҳамма жим бўлиб, 
ўрнидан туради.
Е Т Т И Н Ч И С А Ҳ Н А
Ушалар ва Г о р д е й К а р п и ч .
Г о р д е й К а р п и ч . Ашула айтиш нимаси! 
Мужикка 
ўхшаб бақиришадия! 
(Митяга.)
Сен ҳам қўшилаяпсанми! 
Мужиклар уйида турмасанг керак! 
Бу ер қовоқхонами! 
Бундан буён кўрмай! 
(Стол ёнига келиб, цогозларни кўз-
дан кечиради.)
Нега қоғозларни чочиб ташладинг!.. 
М и т я . Счётларни текшириб ўтирувдим.
Г о р д е й К а р п и ч
( Кольцовнинг 
ше рлар тўплами
ва
ше’р 
ёзилган дафтарни олади).
Бу қанақа тентаклик 
тағин?
М и т я. Зериккан вақтларимда, байрам кунлари Коль- 
цов жанобларининг ше’рларини кўчириб ўтираман.
Г о р д е й К а р п и ч . Бошимиз калу, кўнглимиз нозик- 
да, а!
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

М и т я . Уз ма’лумотимни ошириб, ул-булга ақлим етсин 
деб қиламан-да.
Г о р д е й К а р п и ч . М а’лумот эмиш! Узинг ма’лумот- 
нинг нималигини биласанми?.. Маҳмаданалик қилишингни 
қара-я! Ундан кўра, эгнингга сюртук тиктириб ол! Ахир, 
болохонамизга чиқиб турасан, меҳмонлар келиб туришади... 
уят! Пулни қаёққа қўясан?
М и т я. Ойимга юбораман, ойим кексайиб қолган, боқа- 
диган одами йўқ.
Г о р д е й К а р п и ч . Ойимга юбораман 
эмиш! Олдин 
ўзингни эпақага келтирсангчи; ойингга қанча пул керак! 
Катта еб-ичиб ўрганмаганку, ўзини ўзи эпласин энди.
М и т я. Қийинчиликни кўрсам ҳам майли, аммо 
онам 
қариган чоғида қийналмасин.
Г о р д е й К а р п и ч . Ахир, бу қандай 
аҳмоқчилик! 
Узингни-ку тузатиб юраолмаганингдан кейин, ҳужрадан 
чиқмай ўтиравер-да; бисотингда 
ҳечнарсанг 
бўлмагандан 
сўнг, сенга орзу-ҳавасни ким қўйибди! 
Ш е’р 
битармиш, 
ма’лумот ортдирармишу, ўзининг эса қора ишчидан фарқи 
йўқ! Аҳмоқона ашула айтиш блан одам саводли бўларкан- 
ми? Тентаклик бу! 
(Митяга кўз қирини ташлаб, тиши
орасидан).
Аҳмоқ. 
(Б ироз жим тургач.)
Бундай сюртук 
блан болохонага чиқакўрма. Сенга айтаман, эшитаяпсанми! 
(Разлюляевга қараб.)
Сен ҳам шунақасан! Отанг 
қоплаб 
пул топадию, эгнингга тузукроқ пальто ҳам қилиб бер- 
майди.
Р а з л ю л я е в . Нима қипти! Пальтом янги!.. Ф ранцуэ 
сукносидан. Москвадан танишлар орқали олдириб келган- 
миз... гази йигирма сўлкавой туради. Аптекарь Франц 
Фёдорич кийиб юрган рўдапо кийимдан кийгин дейсизми... 
Уни, шу ҳам пальтоми деб ҳамма масхара қилади. Одам- 
ларга кулги бўлишдан нима фойда!
Г о р д е й К а р п и ч . Жуда маҳмадана бўпсан-да! Рости- 
ни айтганда, сенда ҳам айб йўқ! Узинг бир тентак бўлсанг, 
отанг ҳам сендан баттар бўлса... бутун умри яғири 
чиқиб 
кетган пальтода ўтиб кетди; жоҳил, нодонмисизлар, жоҳил- 
ликларингча ўлиб кетасанлар.
Р а з л ю л я е в . Майли, ўлсак ўлиб кетармиз.
Г о р д е й К а р п и ч