П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

(Ю зини ўгиради.)
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Йўқ, Митя мен ҳазиллашдим. 
Мени севишингни биламан; 
шунчаки, 
бир ҳазиллашгим 
келди-да.
М и т я индамайди.
Митенька, Митя... Нега индамайсан? Мендан хафа 
бўл- 
дингми? Ҳазиллашдим, дедиму, Митя! Кел энди, бир нима 
де. 
(Митянинг қўлидан ушлайди.)
М и т я. Эҳ, Любовь Гордеевна, юрагимга ҳазил сиғади- 
ми шу топда! Мен унақа одам эмасман.
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Кел, қўй, хафа бўлма.
М и т я. Агар мени яхши кўрсанг, бундай ҳазилингни 
ташла! Уринсиз ҳазил. Эҳ, нима бўлса бўлар! 
(Қучоқлай-
ди.)
Сени мендан зўрлик блан тортиб олса оладики, аммо 
ўз ихтиёрим блан бермайман. Сенинг йўлингда жонимни 
қурбон қиламан, Люба!
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а
(унинг пинжига кириб).
Ми- 
тенька, энди нима қиламиз, а?
М и т я. Нима қилардик? Бир-биримиздан жудо бўлиш 
учун севишганимиз йўқ-ку, ахир!
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Мени бошқа одамга унашти- 
риб қўйишсачи?
М и т я . Биласанми, Люба: гап битта — эртага тўппа- 
тўғри Гордей Карпичнинг олдига кирамиз-да, оёғига йиқи- 
ламиз. Гап шундай-шундай, бутун ихтиёр сизда, аммо бир- 
биримизсиз 
туролмаймиз, 
деймиз. Модомики, 
бировни 
севдингми, мағрурликни ташлашинг керак!
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Ғ урур қаёқда дейсан, Митень- 
ка! Ғурур қоптими шу топда! Митенька, мендан хафа бўлма, 
Митенька, боя айтган гапларимга парво қилма, қизлар шу- 
нақа бўлишади, айб менда! Сен блан ҳазиллашиш эмас, бал- 
ки сен бечорани бағримга босиб эркалашим керак эди. 
(Митянинг кўксига бош қўяди.)
Башарти, дадам бизнинг 
бахтимизга тўсқинлик қилса, унда нима қиламиз?
М и т я. Олдиндан бирнима деб 
бўлмайди, худонинг 
буюргани бўлади. Сени-ку билмадим, аммо мен сенсиз яша- 
ёлмайман.
Жнмлик.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Биров келаяпти!.. Бор энди, 
жоним, секин чиқиб кет, мен кейинроқ чиқаман.
М и т я секин чиқиб кетади; А р и н а шам кўтариб киради; 
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а унинг олдига боради.
У Ч И Н Ч И С А Ҳ Н А
А р и н а , Л ю б о в ь Г о р д е е в н а , сўнгра Е г о р у ш к а киради.
А р и н а. Вой, сени қараю! Одамни чўчитиб юбординг-а. 
Бу ерда нима қилиб ўтирибсан? Ойинг сени уёқда қидириб 
юрсаю, сен бу ерда ўтирсанг. Қоронғида юриш нимаси! 
Вой, менинг одобли, та’би нозик маликам.
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а чиқиб кетади.
Ростдан қам бирон киши блан ўтирган бўлмасин тағин. 
(Бурчакларни кўздан кечиради.)
Вой, жинни бўлмай ўлай, 
у тўғрида шундай гапларни ўйлабман-а! 
(Ш амларни
ёқа- 
ди.)
Қариганимда шундай деб ўйлаш гуноҳ эмасми.
Е г о р у ш к а киради.
Бор, Егорушка, қўшни қизларни айтиб чиқ. Пелагея Его- 
ровна зиёфатга чақираяптилар дегин.
Е г о р у ш к а . Вой! Шунақа дегин 
ҳали, Аринушка, 
онахоним! 
(Ўйинга тушади).
А р и н а . Сен нега севинасан, тентак!
Е г о р у ш к а . Шундай ўйин-кулги бўладию, севинмай- 
дими! Ай, ай, ай!.. 
(Сакрайди.)
А р и на. Қизиқчилар келиб қолишса ҳам ажаб эмас; 
ёшлар қизиқчилик қилайлик дейишган эди.
Е г о р у ш к а . Вой, ҳозир ўламан! Ҳозир ўлиб қоламан! 
А р и н а. Сенга бир бало бўлдими, тирмизак? 
Е г о р у ш к а . Кулавериб ичагим узилиб 
ўламан; сал 
нарсага кулавераман-да, ахир, буви!
А р и н а. Узинг ҳам ясан.
Е г о р у ш к а . Ясанаман, ясанаман! 
Вой, 
ўлдим, 
вой 
ўлдим!
А р и н а. Тезроқ чиқиб қизларни айтиб келсангчи. 
Е г о р у ш к а . Кетдим! 
(Чиқиб кетади.)
П е л а г е я Е г о р о в н а киради.
Т У Р Т И Н Ч И С А Ҳ Н А
А р и н а блан П е л а г е я Е г о р о в н а .
П е л а г е я Е г о р о в н а .
Аринушка, қизларга одам 
юбордингми?
А р и н а. Юбордим, онахоним, юбордим.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

П е л а г е я Е г о р о в н а . Ҳа, дуруст. Қизларимиз блан 
бирга ашула айтишсин, Любушка блан меҳмонларни хур- 
санд қилиб ўтиришсин. Ёшлигида ўйнаб-кулиб 
қолсин-да 
қизалоғим... ҳа; қиз боланинг тақдири 
шу-да: 
ҳечқаерга 
чиқолмаса, оламда нима борлигидан бехабар бўлса... Мана 
энди уларнинг байрами... майли, ўйнашсин кулишсин!
А р и н а . Ҳа-а, онахоним, нимасини 
айтасан! 
Майли, 
ўйнаб кулишсин!
П е л а г е я Е г о р о в н а . Мадера олиб кел, Аринушка, 
мадера олиб кел... Уни катталар олдига қўясан; 
ёшларга 
пряник, конфет, ўзинг билганларингдан қўясан... Ҳ а, ўзинг 
биласан, ҳа, ўзинг билиб қил. Мадеркани унутма, Ари- 
нушка.
А р и н а . Биламан, онахоним, биламан. Ҳаммаси жойи- 
да бўлади. Ҳозир, онахоним ҳозир.
П е л а г е я Е г о р о в н а . Йигитлар олдига закуска ҳам 
ПЎй.
А р и н а. Ҳаммаси бўлади, онахоним, ҳаммаси бўлади. 
Хотиринг жам’ бўлсин, меҳмонлар қошига чиқақол, 
ўзим 
ҳамма ишни жону дилим блан қиламан. 
(Чиқиб кетади.)
П е л а г е я Е г о р о в н а
(эшик ёнига бориб).
Ҳай, қиз- 
лар, йигитлар, буёққа келақолинглар, бу ер ҳам кенг, ҳамда 
ёруғроқ.
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . М а ш а ,
Л и з а , А н н а И в а н о в н а ,
Р а э л ю л я е в , М и т я , Г у с л и н ҳамда 1-н ч и ва 2 -н ч и м е ҳ- 
м о н а ё л л а р кирадилар.
Б Е Ш И Н Ч И С А Ҳ Н А
П е л а г е я
Е г о р о в н а ,
Л ю б о в ь
Г о р д е е в н а ,
М а ш а ,
Л и з а ,
А н н а Ив а н о в н а ,
Р а з л ю л я е в ,
М и т я , Г у с л и н
ва 1-нчи ҳамда 2-н ч и к а м п и р м е ҳ м о н л а р .
П е л а г е я Е г о р о в н а
(кампирларга 
қараб).
Биз 
манови ерда ўтирамиз. 
(Диванга ўтиради, кампирлар унинг
ёнига келиб ўтиришади.)
А н н а
И в а н о в н а
блан Г у с л и н 
стулга ўтириб, секин-секин 
гапиришиб ўтирадилар; 
М и т я
уларнинг олдига келиб туради; 
М а ш а ,
Л ю б о в ь
Г о р д е е в н а
ва Л и з а л а р
залда қўл- 
тиҳлашиб юрадилар, уларнинг кетидан Р а з л ю л я е в юради.
Улар ўйнашсин, кулишсин, тамоша қилиб ўтирамиз.
Л и з а . Мен ойимларга: ҳатто гапиришни ҳам билмайди, 
шунақа гапларни айтадики, одам уялиб кетади, дедим.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Р а э л ю л я е в . Тош биз томонга отилди дейман-а?
Л и з а. Сиз тўғрингизда эмас; сизга алоқаси йўқ. 
(Гапида давом этади.)
Унинг нимасини яхши кўрай, ойи- 
жон, дедим... 
(Ш ивирлаб гапиради.)
П е л а г е я Е г о р о в н а . Мен, онахоним, 
эски 
урф- 
одатларни яхши кўраман... ўзимизнинг 
русча 
одатларни. 
Аммо, эрим буни ёқтирмайди; нима қилай, табиатига тўғ- 
ри келмагандан кейин. Мен ўзим яхши кўраман, мен ўйин- 
кулгини севаман... ҳа... меҳмон кутишни, ашула айтдиришни 
ҳам... ҳа, ота-онам ҳам шунақа эди, бутун авлоди-аждоди- 
миз ашулага ишқивоз одамлар эди.
1- 
н ч и м е ҳ м о н . Қараб туриб, булар бизнинг ёшлиги- 
миздаги сингари ўйин-кулги қилишолмайди дейман, Пела- 
гея Егоровна.
2- н ч и м е ҳ м о н . Йўқ, қилишолмайди, 
қилишолмайди.
П е л а г е я Е г о р о в н а . Ешлигимда энг биринчи ашу-
лачи ҳам, ўйинчи ҳам мен эдим, мендан ўтадигани йўқ 
эди... Қанчадан-қанча қўшиқларни билардим! 
Энди унақа 
қўшиқларни айтишмайди.
1- 
н ч и м е ҳ м о н . й ў қ, айтишмайди, ҳаммаси 
янгича 
бўлиб кетди.
2- 
н ч и м е ҳ м о н .
Рост, айланай, рост, ёшлигингиз 
эсингизга тушиб кетаркан.
П е л а г е я Е г о р о в н а . Яшенька, эски қўшиқлардан 
биронтасини айтиб берсангчи.
Г у с л и н гитара олади.
Р а з л ю л я е в
(қизларга цараб).
Бундан чиқди, биз- 
нинг умидлар беҳуда экан-да, а; сизлардан ҳеч гап чиқмай- 
диганга ўхшайди.
Л и з а. Вой ўлай, қанақа гап чиқсин.