O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

Tadqiqot metodologiyasi. 
Usmon Nosirning hayoti 
to‗g‗risidagi haqiqatlarni bayon qilishda, ilmiy kuzatuv olib 
borishda akademik Naim Karimov, olima Nodira Rashidova 
hamda ijodkor Mukarrama Murodovaning shoir bilan bog‗liq 
tadqiqlarida: ya‘ni tarjimayi holini tiklash, shoirning ijodiy 
labaratoriyasiga kirib borish kabi o‗rinlarda bir xil 
yondashuvni kuzatishimiz mumkin. Ammo Nodira Rashidova 
Usmon Nosirning so‗nggi kunlari hamda vafotidan keyingi 
voqeliklar 
haqidagi 
ma‘lumotlarni 
berishda 
arxiv 
materiallarini aniq, real voqeliklarni hujjatlar asosida bayon 
etadi. Akademik Naim Karimov shoirning so‗ngi kunlari 
haqida yozar ekan, asarga badiiy tus berish tarzida yozilganligi 
bois, olim voqeliklarni badiiy lavhalar orqali tasvirlaydi, ya‘ni 
muallif Usmon Nosir hayoti haqida o‗quvchiga rivoyat qiladi. 
Olim o‗quvchini Usmon Nosirning qisqa umri davomidagi 
turfa xil tavsilotlarga boy hayoti bilan tanishtirishga tayyorlash 
maqsadida roviy-yozuvchi bo‗lib ko‗zga tashlanadi. Eng 
muhimi roviy o‗z rivoyatida badiiy to‗qimalardan holi tarzdagi 
ifoda yo‗sinida hikoya qiladi. Hatto, Usmon Nosir haqida 
bo‗rttirma, oshirilgan to‗qima ma‘lumotlarga keskin raddiya 
bildirib, asl voqeliklarni keltiradi. ―Darvoqe, mashhur 
uydirmachi Adham Hamdamning so‗zlariga karaganda, 
Usmon Nosir ilmgoh professorlaridan birining qiziga 
uylangan va hatto undan farzand ko‗rgan emish. Ammo 
qaynota bilan kuyov o‗rtasiga tushgan sovuqlik tufayli u oilani 
ham, ilmgohni ham tashlab kelgan emish. Bu «mish-mish» da 
biror haqiqat zarrasi borligiga ishonish qiyin‖.[2]. Aslida esa 
1929-1930-yillarda Usmon Nosir Moskva shahrida tahsil olish 
uchun o‗qiydi, ammo sog‗lig‗idagi muommolar sabab 
Qo‗qonga qaytib keladi. Naim Karimov ushbu fikrga ―Usmon 
Nosir o‗zining dastlabki she‘rlaridan ayrim namunalarni 
Hamzaga o‗qib bergan. Ehtimol, bu she‘rlar otashin jarchida 
katta taassurot qoldirmagan bo‗lishi mumkin. Bugun, shu 
voqea ishtirokchilari siyraklashgan bir zamonda, «Hamza 
Usmon Nosir oldiga kelib, uni quchoqlab o‗pdi. Havaskor 
shoirning asarlaridan ta‘sirlanib, oqqan ko‗z yoshlarini artar 
ekan, unga ajoyib istiqbol tiladi. «Mana, mening o‗rnimga 
o‗zbek adabiyotida shu bola qoladi!»— dedi...» singari 
uydirmalarni to‗qish insofdan emas‖ [2] , - tarzidagi xolis 
mulohazasini bayon etadi.
Olima Nodira Rashidova shoirning Samarqand 
dorulfununidan ketib qolish sababini ustoz G‗ozi Olim 
Yunusov 
bilan 
bog‗laydi, 
ustoz 
Usmon 
Nosirni 
buxarinparastlikda aybsitganligi sabababini izohlaydi. Ya‘ni, 
Usmon Nosir sovet yozuvchilarining butunittifoq I sezdida 
qatnashganligi, so‗ng dorilfununda shu xususda doklad 
qilganligini, vaqt o‗tgach partiyaviy tozalanish jarayoni 
boshlanganda, G‗ozi Olim Yunusov Pedakademiyaning bir 
majlisida Usmon Nosirni ―dokladda Buxarinning xato 
fikrlaridan foydalanganlikda ―ayblaganligi bilan izohlaydi. 
Xuddi shunday fikrlarni Adham Hamdam xotiralariga suyanib 
Mukarrama Murodova, Nasrullo Davron ham keltirib o‗tadi. 
Buyuk ijodkor Shuhrat esa shunga o‗xshash voqeani tilshunos 
olim Ulug‗ Tursunov bilan bog‗liklikda va shoirni Toshkentga 
shu bois ketganligi keltiradi. Ustoz Olim bu o‗rinda sovet 

---