Oziq ovqat texnologiyasi

Glitserinli suvni tozalash sxemasi. Glitserinli suv, tarkibidagi hamroh moddalar va aralashmalarning xilma xilligi sababli, uni tozalashning texnologik sxemasida bir necha tozalash usullari uyg‘unligidan foydalaniladi. Ular quyidagi tartiblarda uyg‘unlashishi mumkin: tindirish-sovutish-filtrlash; tindirish-separatsiyalash; tindirish-separatsiyalash-ohakli sut bilan ishlov berish-filtrlash; va hokazo.
Ishlab chiqarishda ko‘p qo‘llaniladigan glitserinli suvni tozalashni texnologik sxemasi 38-rasmda ko‘rsatilgan.
Sxemaga ko‘ra glitserinli suv dastlab tindirish va 70-80⁰C gacha sovutish bilan birga biroz yog‘sizlantirish maqsadida (1) bakga kelib tushadi. Bu yerdan (2) nasos yordamida glitserinli suv yog‘sizlantiruvchi ESV (3) separatoriga uzatiladi. Separatorda ajratilgan yog‘ kislotalari va neytral moy (15) bakda yig‘iladi va (1) bakda ajralgan lipidlar bilan birga qayta gidrolizlashga beriladi.
(3) Separatorda yog‘sizlangan glitserinli suv dastlab oraliq (4) sig‘imga, keyin (5) nasos orqali (6) neytralizatorga tushadi. Bir vaqtning o‘zida neytralizatorga o‘lchagich(7)dan kalsiy gidroksid suspenziyasi ham kelib tushadi. (14) Bakda tayyorlangan ohakli sut neytralizatorga uzatishdan oldin mexanik aralashmalardan to‘rli filtrda tozalanadi, so‘ng (13) nasos orqali (7) o‘lchagichga beriladi.

38 – rasm. Glitserinli suvni tozalashning texnologik sxemasi

Neytralizator(6)da neytrallangan glitserinli suv tarkibidagi kalsiyli sovunni ajratish uchun, nasos (8) yordamida romli filtr-press(9)ga beriladi.

Filtrda qolgan quyqa (kalsiyli sovun) suv bilan yuvilgandan keyin bug‘ yordamida puflanadi va filtr pressdan (12) bakga tushiriladi. Bu yerda natriyli sovun hosil qilish uchun Na₂CO₃ bilan ishlov beriladi. Hosil bo‘lgan supenziya (11) nasos orqali sovun pishirish qozoniga uzatiladi.
Filtr-pressda tozalangan glitserinli suv (filtrat) (10) korobkaga va u yerdan bug‘latishga yuboriladi.
Takrorlash uchun savollar
1. Yog‘larni gidroliz jarayoni
2. Gidroliz bosqichlari
3. Gidroliz natijasida glitserid, glitserin va yog‘ kislotalarining tarkibini o‘zgarishi
4. Gidrolizning ahamiyati
5. Gidroliz tezligiga turli omillarning ta’siri
6. Yog‘ kislotalarida suvning erishi
7. Gidrolizlanish darajasi
8. Gidroliz jarayonida suvning miqdori
9. Gidroliz jarayonining mexanizmi