Oziq ovqat texnologiyasi

Takrorlash uchun savollar
1. Moylarni gidratlash
2. Moylardagi fosfatidlar miqdori
3. Gidrotatsiya jarayonining mohiyati
4. Gidrotatsiya qilish usullari
5. Gidrotatsiya jarayonida gidratlovchi agent miqdorini xisoblash
6. Gidrotatsiyalanmaydigan fosfatidlar
7. Gidrotatsiya jarayonida moyning kislota sonini o‘zgarishi
8. Gidrotatsiya jarayonida gidratlovchi agent miqdori
9. Gidrotatsiyadan so‘ng moydagi fosfatidlar miqdori
10. Fosfatid emulsiyasidan fosfatid konsentratini olish


Tayanch so‘z va iboralar
Gidratlash; Fosfatid konsentrati; Gidratlovchi agentlar; Yog‘ fosfatid emulsiyasi.
4-Ma’ruza
Ishqoriy NEYTRALLASh. ISHQORIY RAFINATSIYA TEXNOLOGIYASI


Reja: Yog’ va moylar tarkibida erkin yog’ kislotalarni yo’qotish usullari. Ishqorli neytrallash jarayoni mohiyati. Ishqor sarfini hisoblash. Ishqor eritmasini tayyorlash. Ishqorli rafinatsiya mexanizmi. Rafinatsiya jarayoniga turli omillarning ta’siri. Neytrallashdagi chiqindilar. Neytrallash usullari va texnologik rejimlari. Neytrallangan moydan sovun qoldiqlari va namlikni yo’qotish. Paxta moyining ishqorli rafinatsiyasi. Davriy usulda rafinatsiyalashning texnologik sxemasi. Paxta moyini emulsiyali usulda uzluksiz rafinatsiyalash texnologik sxemasi.

O‘simlik yog‘larida ma’lum miqdorda erkin yog‘ kislotalari bo‘ladi, bular yog‘ning sifatiga bog‘liq. Erkin yog‘ kislotalarining bo‘lishi yog‘ sifatini yomonlashtiradi, oziqaviy qiymatini kamaytiradi. Yuqori haroratda erkin yog‘ kislotalari apparatlarning korroziyalanishiga olib keladi. Oziq-ovqat uchun ishlatiladigan yog‘larning kislota soni 0,2-0,3 mg KOH dan oshmasligi kerak. Bundan esa erkin yog‘ kislotalarini yo‘qotish zarurligi kelib chiqadi.

Sanoatda quyidagi usullar bilan yog‘ kislotalari yo‘qotiladi.

1. 
   Erkin yog‘ kislotalarini ishqor bilan neytrallash (ishqorli rafinatsiya).
   
2. 
   Yuqori haroratda va vakuum ostida erkin yog‘ kislotalarini yo‘qotish (distillyasiyali rafinatsiya).
   

3. Erkin yog‘ kislotalarini yog‘dan selektiv erituvchilar yordamida ajratib olish (ekstraksiyali rafinatsiya)
Sanoatda asosan ishqorli rafinatsiya va oxirgi yillarda distillyasiyali rafinatsiya ko‘proq ishlatilmoqda. Selektiv erituvchilar yordamida rafinatsiyalash hali amaliy jihatdan yog‘-moy korxonalarida ishlatilgani yo‘q.
Ishqorli rafinatsiya keng tarqalgan usul hisoblanadi. Bu usulda yog‘ kislotalarini yog‘da erimaydigan tuzi, ya’ni sovun hosil bo‘ladi. Bu reaksiya quyidagicha ifodalanadi.