Oziq ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

Oqlash mahsulotlarini saralash 
muhimdir, chunki donlarni oqlash davomida turli 
mahsulotlarning aralashmasi hosil bo’ladi, ularni shartli ravishda 5 ta frakstiyaga ajratish 
mumkin. Oqlangan don yoki mag’iz-asosiy frakstiyani, oqlanmagan ya’ni qobiqlari ajralmagan 
don ikkinchi frakstiyani, ajralib chiqqan qobiqlar (luzga) uchinchi frakstiya, oqlash jarayonida 
maydalanib ketgan don-turtinchi frakstiyani tashkil etadi. Ayrim mag’iz va qobiqlar juda 
maydalanib un holiga (muchka) kelib qoladi, ular-beshinchi frakstiyani tashkil etadi.
Bu frakstiyalarni bir-biridan ajratish uchun maxsus uskunalar ishlatiladi. Maydalangan 
mag’iz va muchka kichik o’lchamlarga ega bo’lganligi tufayli mahsus elovchi uskunalarda elab 
olinadi. Qobiqlar (luzga) engil uchuvchan bo’lganligidan aspiratorlarda xavo yordamida ajratib 
olinadi. Aralashmada kolgan oklangan va oqlanmagan donlarni bir-biridan ajratish murakkab 
jarayon hisoblanadi. Oqlangan donlarni oqlanmaganlardan nisbatan kichik o’lchamga, katta 
zichlikka, dumaloqroq shaklga, kichik mustahkamlikka va katta ishqalanish koeffistientiga 
egaligi bilan farqlanadi. Ularni ajratishda ana shu fizik hususiyatlaridagi farqlardan 
foydalaniladi. Buning uchun mahsus rassevlar, yorma saralovchilar, trierlar, paddi-mashina, 
yorma ajratuvchi BKO va boshqalar qo’llaniladi.