Oziq ovqat texnologiyasi kafedrasi oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

Er yonoq moyi
er yonoq mevasidan presslash yoki ekstrakstiya usuli yordamida ajratib 
olinadi. Er yonoq tarkibida yo miqdori 40-60 foizni tashkil etadi. Shuningdek er yonoq mevasi 
tez hazm bo’ladigan oqsil moddalariga ham boy hisoblanadi (30-35 %). Shu sababli er yonoqdan 
moy ajratib olingandan keyin hosil bo’ladigan kunjara qandolatchilik va non sanoatida 
boyituvchi xom ashyo sifatida ishlatiladi.
Ishlov berish usuliga qarab er yonoq moyi tozalanmagan va tozalangan turlarda ishlab 
chiqariladi.
Oziq-ovqat sifatida foydalaniladigan tozalanmagan er yonoq moyi oliy va 1-chi navlariga 
bo’linadi. Tozalangan er yonoq moyida ta’m va hidlar yaqqol sezilmaydi.
Er yonoq moyi tarkibida 20 % a yaqin to’yingan yo kislotalarining (palmitat, stearinat, 
araxinat) trilesteridlari mavjud bo’ladi. Shu sababli ham bu moy 0
0
S va undan past haroratda 
quyqa hosil qiladi.
Kunjut moyi
tarkibida 60 % a yaqin moy saqlovchi kunjut urugidan ajratib olinadi. 
Oziq-ovqat sohasida ishlatiladigan kunjut moyi asosan sovuq presslash usuli bilan ishlab 
chiqariladi. Bunday moyda fizik-kimyoviy o’zarishlar juda kam bo’lib, moyning tabiiyligi 
saqlanib qoladi.
Oziq-ovqat sohasida ishlatish uchun kunjut moylari tozalangan va tozalanmagan turlarda 
ishlab chiqariladi. Tozalanmagan kunjut moylari oliy va 1-chi navlariga bo’linadi. Tozalangan 
kunjut moyi esa tovar navlariga bo’linmaydi.
27

---

Makkajo’xori moyi
presslash yoki ekstrakstiya usuli bilan kraxmal va un-yorma 
sanoatining mahsuli hisoblanadigan makkajo’xori donining murtagidan ishlab chiqariladi. 
Makkajo’xori murtagida yo miqdori 50 % gachani tashkil etadi. Savdo tarmoqlariga jo’natish 
uchun makkajo’xori moyi to’liq tozalangan holda ishlab chiqariladi. Tozalangan makkajo’xori 
moyi E – vitaminlik xususiyatiga ega bo’lgan tokoferol moddalariga boyligi bilan ham qadrlidir.