Oziq-ovqat texnologiyalari

Mavzuga oid mustaqil ish topshiriqlari:
1.Glitseridlarning fizik xossalari
2.Glitseridlarni fizik xossalarini o’rganishdan maqsad.
Nazorat savollari:
1. Glitseridlarning qattiq, yumshoq yoki suyuq holatda bo’lishining sabablari.
2. Haroratning o’zgarishi glitseridlar zichligiga qanday ta’sir qiladi?
3. Yоg’ kislotalar aralashmasi va shu yоg’ kislotalar glitseridlari erish haroratlari.
4. Glitseridlar qovushqoqligining yоg’ kislotalar qovushqoqligidan farqi.


Foydalanilgan adabiyotlar:
1.Salidjanova V.Sh. «Yоg’lar va moyli xomashyolar kimyosi» fanidan ma’ruzalar matni. TKTI, Toshkent, 2007. -112b.
2.Sherbakov V.G. "Bioximiya i tovarovedenie maslichnogo sirya" M., Agropromizdat. 1991.
Test savollari:
1.Aralash yog’ kislotali glitseridlar to’yingan va to’yinmagan yog’ kislotalar nisbatiga ko’ra qanday holatda bo’ladilar?
A)qattiq
B)yumshoq
C)yumshoq yoki suyuq
D)hamma javoblar to’g’ri
2.Glitseridlar haroratining 1⁰ ga o’zgarishi ular zichligini qancha kg/m³ ga o’zgartiradi?
A)±0.5
B)±0.6
C)±0.7
D)±0.8
3.Glitseridlar qovushqoqligi ular tarkibidagi yоg’ kislotalar molekulyar massasiga…..
A) teskari proportsional
B) to’g’ri proportsional
C) o’zgarmaydi
D) bog’liq emas

15-MA’RUZA. GLITSERIDLARNING KIMYOVIY XOSSALARI


Reja:
1.Glitseridlarning reaktsiyaga kirishish qobiliyati
2.Murakkab efir bog’lari ishtirokidagi reaktsiyalar
3.Glitseridlarni gidrogenizatsiyasi.


Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar:
Reaktsiyaga kirishish qobiliyati, efir bog’lari ishtirokidagi reaktsiyalar (gidroliz, alkogoliz, sovunlanish, atsidoliz), gidrogenizatsiya.

Glitseridlarning reaktsion aktivlik qobiliyati ularda yоg’ kislota qoldiqlari va murakkab efir guruhlari borligi bilan belgilanadi. Glitseridlar kirishadigan reaktsiyalar quyidagi guruhlarga bo’linadi:

-glitseridlarning faqat murakkab efir guruhi ishtirokidagi reaktsiyalar;
-glitseridlar yоg’ kislota qoldiqlarining uglevodorod radikallari ishtirokidagi reaktsiyalar;
-ham uglevodorod radikallari, ham murakkab efir guruhlari ishtirokidagi reaktsiyalar.
Glitseridlar tarkibidagi yоg’ kislota qoldiqlari uglevodorod radikallari reaktsion aktivligining qonuniyatlari erkin yоg’ kislotalarnikiga o’xshash. Ayrim o’zgarishlarni karboksil guruhidagi gidroksilning glitserinning spirt qoldig’iga alishganligi sababli kiritish mumkin.