Oziq ovqat mahsulotlari texnologiyasi

^{O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA-MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI}
TOSHKENT KIMYO TEXNOLOGIYA INSTITUTI
“OZIQ – OVQAT MAHSULOTLARI TEXNOLOGIYASI” FAKULTETI
“OZIQ – OVQAT MAHSULOTLARI TEXNOLOGIYASI”KAFEDRASI


Tanishuv amaliyoti
HISOBOTI
BAJARDI: HAMROYEV QILICHBEK ISMAT O’G’LI
INSTITUTDAN RAHBAR: MIRALIMOVA A.I.
KORXONADAN RAHBAR: ZAKIROVA NASIBA


TOSHKENT – 2021yil
MUNDARIJA

1	Kirish ……………………………………….……………..................
2	Korxona to‘g‘risida qisqacha ma’lumot…………………...…..........
3	Texnologik qism: a) xom ashyo bazasi va xom ashyo tavsifi............................................
4	b) ishlab chiqarish mahsulot assortimenti.............................................
5	v) ishlab chiqarishning texnologiyasi sxemasi va izohi...………..........
6	Qo‘shimcha bo‘limlar ………………………………….......................
7	Foydalangan adabiyotlar …………………………….…………..........

Kirish
O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoev raisligida oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va ichki bozorda narx-navo barqarorligini saqlash chora-tadbirlari yuzasidan videoselektor yig‘ilishi o‘tkazildi.

«Oziq-ovqatmahsulotlariningarzonva yetarliligixalqroziliginingasosiyomillaridanbiri. Bunita’minlashmaqsadidaso‘nggi 3 yildaoziq-ovqat, chorvachilik, meva-sabzavotchilikvaqishloqxo‘jaliginingboshqatarmoqlarinrivojlantirishuchun 28 trillion so‘mkreditmablag‘lariajratildi. Birginachorvachilikyo‘nalishida
11 trillion so‘mlikloyihalaramalgaoshirildi.
Bundantashqari, koronaviruspandemiyasiningnarx-navogata’siriinobatgaolinib, joriyyilapreloyidanboshlabasosiyturdagioziq-ovqatmahsulotlariimportibojxonato‘lovlaridanozodqilingan. 
Lekin shunga qaramay, oxirgivaqtlardago‘sht, tuxum, o‘simlikyog‘ivashakar mahsulotlariningnarxikeskinoshdi. Dunyobozoridao‘tgan 9 oydao‘simlikyog‘i 15 foizga, O‘zbekistondaesa 26 foizgaortgan. SHakarnarxi 5 foizgakamayishigaqaramasdan, yurtimizda 23 foizgaqimmatlagan», deyiladiprezidentmatbuotxizmati xabarida.
Yig‘ilishdaichkibozornioziq-ovqatmahsulotlaribilanto‘ldirish, narx-navobarqarorliginisaqlashmasalalariatroflichamuhokamaqilindi.


«Bugundanbarchachoralarniko‘rib, amaldagitizimnio‘zgartirmasak, ertagaqishvabahoroylaridaqiyinbo‘ladi. Oziq-ovqatmahsulotlariniko‘paytirib, bozordaginarx-navoniarzonqilsak, odamlarni, ayniqsa, kamta’minlanganlarniroziqilaolamiz», dediShavkatMirziyoev.

Har birviloyat, tuman vashaharhokimida hudud aholisiningkeyingiyilmaygachago‘sht, tuxum, un, yog‘, shakar, guruch, kartoshka, sabzi vapiyozgabo‘lganehtiyoji, bumahsulotlarniqachon, qaerdanolishbo‘yichaaniqhisob-kitobbo‘lishikerakligita’kidlandi.

Har birhududdaoziq-ovqatxavfsizligibo‘yichaalohidajamg‘armalartashkiletilishibelgilandi. Hudud rahbarlaritadbirkorlarnijalbqilib, etishmaydiganasosiyoziq-ovqatmahsulotlarinijamg‘armahisobidanboshqajoydanolibkelishyoki import qilishniyo‘lgaqo‘yadi. BundaytadbirkorlaruchunkreditfoiziningbirqismiTadbirkorlikniqo‘llab-quvvatlashjamg‘armasidanqoplabberiladi.
Import qilinadiganoziq-ovqatmahsulotlarinarxiniarzonlashtirishmaqsadidayirikxorijiyishlabchiqaruvchilarningmahalliybirjadagiishtirokinikengaytirishzarurligita’kidlandi.
Toshkent shahrining har birtumanigarespublikaningmuayyanviloyatinibiriktirib, qishloqxo‘jaligimahsulotlarirastalarivadalado‘konlaritashkiletishmuhimligiqaydetildi.
Viloyat, tuman, shaharhokimlarivasektorrahbarlario‘zhududidayaratilgantizim,bozordagishart-sharoitlarvanarx-navobo‘yichaxalqqahisobotberishizarurligiaytildi.
Videoselektoryig‘ilishidaviloyatlarhokimlariaholinioziq-ovqatmahsulotlaribilanoyma-oy uzluksizta’minlashrejalariyuzasidanhisobotberdi.

Korxona to‘g‘risida qisqacha ma’lumot

"Tutzor-non" davlat kichik nоn lshlab chiqarish korxonasi 1995 yil sentyabrda №6 non korxonasi qoshida ochildi. Oldin korxona ma'suliyati cheklangan jamiyat sifatida faoliyat yuritib, keyinchalik korxona xususiy bo'ldi. Korxonada 90 ta ishchi o'rin mavjud. 2 ta FТL-1, FТL-2 liniyasi mavjud. Коrхоnа mayda donabay mahsulotlarni ishlab chlqarish uchun “Pevent” liniyasi o'rnatilgan bo'lib, bu liniya ham 3 smenada ishlaydi. Korxonada 4 ta 34 tonnalik bunker va 2 ta 16 tonnalik bunker bоr. Korxonaning quvvati bir sutkada 14 tonna qolipli nоn, 200 kg turli assortimentli nonlar ishlab chiqariladi. Korxonada ishchilarga hamma sharoitlar yaratib berilgan.

Korxonada 30 xil nоn va non-bulka mahsulotlari ishlab chiqariladi. Hamma nоn va nоn mahsulotlarigasertifikatolinganbo'lib, sifatigakattae'tlborberiladi.
Коrхоnаdаishlabchiqarishlaboratoriyasimavjud. lshlabchiqarishlaboratoriyasida nоn va nоn mahsulotlariningnamligi, nordonligivag'ovakligitekshiriladi. Shuningdek, korxonagakeltirilayotganxomashyolarningsifativaorganoleptiksifatko'rsatkichlaritekshiriladi.
Oxirgiyillardagiyangiyangiquvvatlarniishgatushirish, texnikqaytajihozlashborasidaolibborilganchoratadbirlarmahsulotturivasifatinioshirishimkoniniberdi.
Korxonadan nоn va nоn mahsulotlari "DAMAS" rusumliavtomashinalardashartnomatuzilgando'konlargaetkazibberiladi. Korxonadajavdarunivabug'doyuniaralashmalaridan nоn mahsulotlari, hamdakepaklinonlarishlabchiqarishyaxshiyo'lgaqo'yilgan.
Xususiykorxona "Tutzor-non"da nоn va nоn mahsulotlarisog'liqnisaqlashvazirligitomonidantasdiqlangan kоrхоnаstandartivatexnologikyo'riqnomaasosidaishlabchiqariladi.
Asosiyishlabchiqarish: Qolipli nоn ishlabchiqarishuchun: FТL - 2 tindirishshkafiР6 - XRM agregatibilan. Наr biriningsutkalikishlabchiqarishquvvati - 14,0 tn (umumiy 28,0 tn/sutka).
Korxonaning "Pevent" sexidakuniga 200 kg turlixilmahsulotishlabchiqariladi. Korxonaningxududidajoylashganfirmado'konixizmatqiladi.
Korxonaning 1 tonnamahsulotishlabchiqarishuchunsarfbo'ladiganelektroenergiyasiyillik 360 mingkVt /soat. Korxonaning 1 tonnamahsulotuchunissiqliqsarfi (issiqsuvva bug' ):

AOGV «WISMAN» 800 m2

AOGV «WISMAN» 500 1/soat
kPa - 250 - 200 kg/soat.
1 tonnamahsulotishlabchiqarishuchunsutkalikvodoprovodva
kommunalxo'jaliklaruchunsuvsarfi - 20 m3.
Yillikvodoprovodkuchi 18000 ming / m3
Gaz ta'minoti:
1 tonnamahsulotishlabchiqarishuchunyillik 960 ming m3.
Korxonadagigazbilanta'minlanganpechlarnomi:
FТL pechi( 2 ta )· 40 m'/soat.

“Tutzor-non” davlat kichik non ishlab chiqarish korxonasi 1995 yil sentyabrda №6 non korxonasi qoshida ochildi. Oldin korxona ma’suliyati cheklangan jamiyat sifatida faoliyat yuritib, keyinchalik korxona xususiy bo‘ldi. Korxonada 90 ta ishchi o‘rin mavjud. 2 ta FTL-1, FTL-2 liniyasi mavjud. Korxona mayda donabay mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun “Pevent” liniyasi o‘rnatilgan bo‘lib, bu liniya ham 3 smenada ishlaydi. Korxonada 4 ta 34 tonnalik bunker va 2 ta 16 tonnalik bunker bor. Korxonaning quvvati bir sutkada 14 tonna qolipli non, 200kg turli assortimentli nonlar ishlab chiqariladi. Korxonada ishchilarga hamma sharoitlar yaratib berilgan.

Korxonada 30 xil non va non-bulka mahsulotlari ishlab chiqariladi. Hamma non va non mahsulotlariga sertifikat olingan bo‘lib, sifatiga katta e’tibor beriladi.
Korxonada ishlab chiqarish laboratoriyasi mavjud. Ishlab chiqarish laboratoriyasida non va non mahsulotlarining namligi, nordonligi va g‘ovakligi tekshiriladi. Shuningdek, korxonaga keltirilayotgan xom ashyolarning sifati va organoleptik sifat ko‘rsatkichlari tekshiriladi.
Oxirgi yillardagi yangi yangi quvvatlarni ishga tushirish, texnik qayta jihozlash borasida olib brilgan chora tadbirlar mahsulot turi va sifatini oshirish imkonini berdi.
Korxonadan non va non mahsulotlari “DAMAS” rusumli avtomashinalarda shartnoma tuzilgan do‘konlarga etkazib beriladi. Korxonada javdar uni va bug‘doy uni aralashmalaridan non mahsulotlari, hamda kepakli nonlar ishlab chiqarish yaxshi yo‘lga qo‘yilgan.
Xususiy korxona “Tutzor-non”da non va non mahsulotlari sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan korxona standarti va texnologik yo‘riqnoma asosida ishlab chiqariladi.
Un — turliekinlardoninitegirmondatortibhosilqilinadiganoziq-ovqatmahsuloti. U. koʻproqbugʻdoydantayyorlanadi. Shuningdek, javdar, arpa, makkajoʻxori, suli, sorgo, marjumak (grechixa), soya, noʻxatvaboshqaekinlardonidan ham un ishlabchiqariladi. U.dan non, nonbulka, konditervamakaronmahsulotlari, turlitaomlartayyorlanadi, kepagimollargaberiladi.
U.ningkimyoviytarkibi, oziklikqimmativatexnologiksifati don turi, navi, tortishusuliga, U. chiqishi (don massasidan % hisobida)gabogʻliq. Hozirgidavrda un sanoatidabugʻdoydankimyoviytarkibigakoʻrafarqqiladigankepakli, oliy, 1, 2nav U. ishlabchikariladi. Oliy nav bugʻdoyuniningkimyoviytarkibi (%): suv — 14; uglevodlar — 73,6, oqsillar — 10,8, kletchatka — 0,2, yogʻlar — 0,9, kuldorligi — 0,5 (1navda tegishlicha 14, 72,9; 11,0; 0,3; 1,1, 0,7; kepakliU.da 14; 69,6; 11,8; 1,6; 1,5; 1,5). Kepakliva 2navli un tarkibidaV,, V,, RR va Ye vitaminlaribor, oliyva 1navli unlardaulardeyarliyoʻq. Un tarkibida non tayyorlashjarayonigavasifatigasezilarlitaʼsirkoʻrsatadiganyana har xilfermentlar (proteinazalar, genamilazalar, katalaza, lipazavaboshqalar) bor. JavdarU.i, koʻpincha, birnavliqilibchikariladi. Shuningdek, 96% li birnavlibugʻdoyjavdarU.i (70% bugʻdoyva 30% javdar) hamda 95% li birnavlijavdarbugʻdoyuni(60% javdar, 40% bugʻdoy) ishlabchiqariladi. ChiqishivanavigaqarabU.ningrangi, kukunlanishivakuldorligi, bugʻdoyuniuchunesa, shuningdek, kleykovinamiqdorivasifatimeʼyorlashtiriladi. Yuqorisifatli U. oʻzigaxoshidgavachuchuktaʼmgaegaboʻladi. U. saklangandasifatioʻzgarishimumkin. Dastlabkidavrda (biroygacha) yuqoriharorat (2030°)dasaklangandatarkibidagiyogʻninggidrolizlanishivaoksidlanishjarayonlarinatijasidaU.ning "etilishi" davometadi (non pishirishxususiyatlariyaxshilanadi). Uzoqvaqtsaklangandasifatiyomonlashadi. U.ningnamligi 15% dan ortiqboʻlmasligikerak. U.ningnamligikoʻpboʻlsa, achiydi, mogʻorlaydi, oʻzoʻzidanqizibketadi, namligi past (9—13%) boʻlsa, teztaxirboʻlibqoladi. Shuningdek, U. namvahidlarnioʻzigaosonsingdirishisababliquruq, salqinvahidlimahsulotlardanuzoqroqjoydasaklanishilozim. Yuqorisifatlimahsulottayyorlashuchunbugʻdoyunitarkibidanavivatortilishsifatigaqarab, 1yoki 2guruhdagi kleykovinamiqdorikamida 20—30% boʻlishikerak.
Suliunidanpechenyevabolalaruchuntuyimliaralashmalartayyorlashdafoydalaniladi. Arpaunidan non yopiladi. Makkajoʻxoriuni non yopishdavaqandolatmahsulotlaritayyorlashdabugʻdoyvajavdarU.larigaaralashtirilibishlatiladi; tezachishisababliuniuzoqsaqlashtavsiyaetilmaydi. Toʻyimlibolalarunimaxsusretseptboʻyichaoliy nav bugʻdoy U. vashakar, tuxumkukuni, qaymogʻiolinmaganquruqsut, sariyogʻ, tuzkabilararalashmasidantayyorlanadi. Bu undanbolalaruchunsuyuqboʻtqalartayyorlashdantashqariyogʻlipechenyelarpishirishda ham foydalaniladi (yana q. Un-yormasanoati).