«oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi»

Nazorat uchun savollar ?

1. 
   Quruq moddalar deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Quruq moddalar miqdorini aniqlashda qanday amalga oshiriladi?
   
3. 
   Quruq moddalar tarkibini aniqlashda kerakli reaktivlar va asbob jihozlar?
   

2- LABORATORIYA ISHI

MAVZU: MOYLARNING KISLOTA SONINI ANIQLASH

Kislota soni (k.s.) deb, bir gramm yog’dagi erkin yog’ kislotalarini neytrallash uchun kerak bo’lgan kaliy gidroksidining mg miqdoriga aytiladi. Erkin yog’ kislotalarining miqdori moyli xom ashyoning sifatiga, yog’ va moyni olish usuliga, uni saqlash sharoitiga va boshqalarga bog’liq.
Kislota soni yog’larning asosiy sifat ko’rsatgichlaridan biri hisoblanadi.

OCH RANGLI MOYLARNING KISLOTA SONINI ANIQLASH

Ishning maqsadi. Yog’ namunasini ishqorli eritma bilan indikator fenolftalein ishtirokida titrlab kislota sonini aniqlashni o’rganish.
Yog’lar uchun erituvchi sifatida spirtning dietilefiri yoki benzin bilan neytrallangan aralashmasi qo’llaniladi.
Reaktiv va materiallar: 96%-li etil spirti va dietil efirining neytrallangan aralashmasi (1:2), fenolftaleinning spirtdagi 1%-li eritmasi, kaliy yoki natriy gidroksidning 0,1 n spirtli eritmasi, 100 ml li yassi tubli kolba.
Ishning bajarish tartibi. Analitik tarozida 3-5g. yog’ tortilib, 250 ml li kolbaga solinadi, unga 50 ml dietil efiri va etil spirtining neytrallangan aralashmasi quyib eritiladi va 3-5 tomchi fenolftaleinning 1%-li eritmasi qo’shiladi.
Olingan eritma doimiy aralashtirilib 0,1 n kaliy gidroksidining spirtli eritmasi bilan 30 sek davomida yo’qolmaydigan och pushti rang hosil bo’lguncha titrlanadi.
Kislota soni mg KON da quyidagi formula bilan topiladi:


К.С.  5,611 ак / m,
bu erda 5,611 – 0,1 n kaliy gidroksid eritmasining titri, mg/ml;
a – titrlashga sarf bo’lgan 0,1 n kaliy gidroksid eritmasining miqdori, ml;
k – titrga tuzatma;
m – taxlilga olingan yoning oirligi, g.
Rafinastiyalanmagan yog’larning taxlilida parallel aniqlashlar orasida ruxsat etiladigan farq 0,10 mg KON ni tashkil etadi. Rafinastiyalangan yolarning taxlilida parallel aniqlashlar orasidagi farq 0,06 mg dan oshmasligi kerak. Taxlil vaqtida ruxsat etiladigan xatolik  10 % bo’lishi mumkin.
To’q rangli moylarning kislota sonini aniqlash vaqtida indikator rangini o’zgarishini aniqlash qiyin (chunki moyni rangi to’q) bo’lgani uchun tuzli usul yoki potenstiometrik titrlash usuli taklif qilingan. Potenstiometrik titrlash usuli asosan ilmiy-tadqiqot ishlarida qo’llaniladi.

TO’Q RANGLI MOYLARNING KISLOTA SONINI ANIQLASH