Oziq-ovqat kimyosi va biokimyosi fanidan ma’ruza №1 Mavzu: oziq-ovqat kimyosining rivojlanishi reja

T/r 

Oziq-ovqat mahsulotlari 

Meyoriy 

ko‘rsatkich 

Amaliy 

ko‘rsatkich 

(1999 yil uchun) 

1. 

Non mahsulotlari 

117 

117-125 

2. 

Go‘sht va go‘sht mahsulotlari 

78 

42 

3. 

Baliq va baliq mahsulotlari 

24 

8,4 

4. 

Sut va sut mahsulotlari 

390 

206 

5. 

O‘simlik moyi 

13 

8,9 

 

Oziq-ovqat mahsulotlarining sinflanishi 

 

 

Funksional oziq-ovqat mahsulotlari bu insonni sog‘ligiga foyda beruvchi ingridient 

qo‘shilgan mahsulotlarga aytiladi. Bu mahsulotlar kasalliklarga qarshiligini kuchaytiradi, 

Oziq-ovqat mahsulotlari 

Ommaga 

mo‘ljallangan 

ananaviy va 

yangi turdagi 

oziq-ovqat 

mahsulotlari

 

Ommaga 

mo‘ljallangan 

funksional 

oziq-ovqat 

mahsulotlari

 

Aholini 

ma’lum 

qismiga 

mo‘ljallangan 

(maxsus 

kontingent, 

ekstremal 

sharoitda 

ishlovchi 

kontingent va 

b.) oziq-ovqat 

mahsulotlari

 

Bolalar, 

homilador 

ayollar va 

yosh bolali 

ayollarga 

mo‘ljallangan 

oziq-ovqat 

mahsulotlari 

Davolash 

funksiyali 

oziq-ovqat 

mahsulotlari 

---

3 

 

inson  organizmini  fiziologik  jarayonlarini  yaxshilaydi.  Masalan,  qondagi  xolesterin 

miqdorini  kamaytiruvchi  mahsulotlar,  rak  kasalligini  ba’zi ko‘rinishlarni kamaytiruvchi 

mahsulotlarni aytish mumkin. 

Yangi va takomillashtirilgan oziq-ovqat mahsulotlari  texnologiyasini  yaratishda,  

aholini oziqlanish tizimini o‘rganishni, qayta ishlash va oziq-ovqat sanoati korxonalarini 

holatini, demografik o‘zgarishlarni  o‘rganishni talab etadi. 

Bu  ishlarni  rivojlantirishda  va  tatbiq  etishda  oziq-ovqat  kimyosi,  oziq-ovqat 

biotexnologiyasi,  texnologik  jihozlar,  tahlil  usullari  va  sifatni  boshqarish  sohasida 

erishilgan yutuqlar muhim ahamiyatga ega. 

Yuqorida  qayd  qilingan  masalalarni  hal  qilish  xom  ashyo  va  tayyor    mahsulot 

tarkibini o‘rganish usullarini bilishni talab etadi. 

Bu  fan  oziq-ovqat  mahsulotlarini  tarkibini  tahlilida  yangi  tizimlarni  va  aniqlash 

uslublarini  yaratishni  ham  o‘z  ichiga  oladi.  Mahsulot  tarkibidagi  komponentlarni 

tuzilishi,  funksiyasi  va  komponentlarni  o‘zaro  ta’sirini,  zararli  va  yot  moddalarni 

o‘rganishga qaratiladi.   

Oziq-ovqat  kimyosi  fundamental  fanlar  erishgan  yutuqlarga  asoslangan  bo‘lib 

quyidagi yo‘nalishlarga ega. 

Oziq-ovqat kimyosini asosiy yo‘nalishlari: 

1. 

Xomashyo va mahsulotlar kimyoviy tarkibi. Xavfsizligi va to‘laqonligi. 

2. 

Texnologik  jarayonda  makro- va  mikronutrientlarning o‘zgarishini umumiy 

konsepsiyasi. 

3. 

Xomashyo va mahsulot tarkibidagi komponentlarni ajratish, fraksiyalash va 

modifikatsiyalashning nazariy asoslari. 

4. 

Oziqaviy qo‘shimchalarni olish va qo‘llash texnologiyasining ilmiy asoslari. 

5. 

Oziq-ovqat  mahsulotlari,  qo‘shimchalari  va  komponentlarini  tadqiqoti  va 

tahlil uslublari.