O`zg varaq Hujjat № Imzo Sana Bet

O`zg

 

varaq

 

Hujjat  № 

Imzo 

Sana

 

Bet 

 

 

Halilov F.V 

 

   Haqberdiyev I 

Hahhhh 

Bajardi: 

Rahbar: 

mohiyat hisoblanmaydi, chunki ular qandaydir boshqa mohiyatni 

‘belgilashi’ yoki ‘tavsiflashi’ uchun ushbu mohiyatni bo`lishini taqoza qiladi. 

Ammo, ular xususiy holda mohiyat bo`lishi va xossaga ega bo`lishi, 

birlashmada, belgilashda ishtirok etishi hamda o`z tavsifiga (ancha quyi 

darajada) ega bo`lishi mumkin. Har bir tavsifning nusxasi tavsiflanuvchi 

mohiyatning nusxasi bilan albatta bog`lanishi shart. Ammo, tavsiflanuvchi 

mohiyatning ba`zi bir nusxalari bog`lanishga ega bo`lmasligiga yo`l 

qo`yiladi. Haqiqatan ham bu oilaviy munosabatga tegishli bo`lsa, u holda ‘er’ 

mohiyat ‘erkak’ mohiyatga (xotini bo`lmagan er yo`q) almashtirilishi lozim.  

Endi negiz mohiyat, mohiyat sifatida birlashma ham, belgilash ham, tavsif 

ham emas. Bunday mohiyatlar mustaqil mavjud bo`ladi, ba`zan esa ular 

boshqa mohiyatni belgilaydi.  

AKTL 

1. 

  

Avtomatlashtirilgan tizimlarni yaratish bosqichlari 

Axborot texnologiyalari va zamonaviy kommunikastiyalarning rivojlanishi, 

klinikalarda avtomatlashtirilgan tibbiy asboblar paydo bo’lishi ko’plab 

klinikalar, hattoki katta bo’lmagan klinikalarda  tibbiy axborot tizimlarning  

o’sishiga olib keldi. Axborot kommunikastion texnologiyalarining  mohiyati 

kasallar haqidagi elektron yozuvlarni tibbiy tasvirlar arxivi va moliaviy 

ma’lumotlar, tibbiy asboblarning monitoringi, avtomatlashtirilgan 

laboratoriya natijalari bilan bog’lashdadir.  Shunday qilib,  tibbiy axborot 

tizim  – bu dasturiy texnik vositalar, ma’lumotlar va bilimlar bazasi to’plami 

bo’lib va sog’liqni saqlashda  o’tuvchi jarayonlarni avtomatlashtirish uchun 

mo’ljallangan. Tibbiy axborot tizimlarni yaratishdan maqsadlar:   

1. Yagona axborot muhitni yaratish;                      

 2. Tibbiy yordamni monitoring qilish va uning sifatini boshqarish;       

 3. Tibbiyot muassasalar faoliyatini  yuqori va  qabul  qilinayotgan 

boshqaruv qarorlar samarali ekanligini ko’rish;                                                                           

4. Tibbiy  yordamni ko’rsatishning iqtisodiy tomonlarini analiz qilish;                                                                                                                    

5. Kasallarni tekshirish va davolash  muddatlarini qisqartirish; Tibbiyotga  

axborot kommunikastion texnologiyalar tibbiyot muassasalari faoliyatida 

shifokorlar tomonidan turli qog’oz hujjatlarida sodir bo’lishi mumkin 

bo’lgan xatoliklarni oldini olish va bemorlarni davolanish jarayonini 

ishonchliligini ta’minlash dolzarb mavzulardan biridir. Tibbiyot 

muassasalarining faoliyati tahlil qilinib, ularni avtomatlashtirish uchun 

shifokorlar ish yurituvi va bemorlarning davolanish jarayonlari o’rganib 

---

 

 

 

O`zg

 

varaq

 

Hujjat  № 

Imzo 

Sana

 

Bet 

 

 

Halilov F.V 

 

   Haqberdiyev I 

Hahhhh 

Bajardi: 

Rahbar: 

chiqildi. Shunga asosan tibbiyot muassasalari faoliyatini avtomatlashtirish 

tizimi vebtexnologiyalardan foydalangan holda, uch bosqichli, “mijoz-

server” arxitekturasida ishlab chiqildi va ulardagi ma’lumotlar xavfsizligini 

ta’minlash choralari ko’rildi. Tibbiyot muassasalari faoliyatini 

avtomatlashtirish tizimida barcha davolovchi vrachlar, diagnostika 

bo’limlari ish jarayoni bir tizimga birlashtirildi va har bir shifokor uchun 

maxsus login va parollardan foydalangan holda  tizimdan foydalanish 

huquqlari belgilandi. Ushbu foydalanish huquqlariga asosan tizim ichki 

xavfsizligi ta’minlandi. Tizimni himoyalash texnologiyasi quyidagi 

bosqichlarda amalga oshirildi: · Foydalanuvchilarni identifikastiya va 

autentifikastiya qilish. · Tizimdan foydalanish huquqlarini belgilash. · 

Begona dasturlardan himoyalash. · Kriptohimoyalash. · Hodisalarni yozib 

qolish. Tibbiyot muassasasi ish jarayonini avtomatlashtiruvchi tizim yagona 

ma’lumotlar bazasidan foydalangan holda, internet orqali yoki kompyuter 

tarmog’ida ishlashi mo’ljallangan. Bemorlarning anketalari, kasalliklar tarixi 

va turli tekshiruv natijalari elektron ko’rinishda bo’limlar orasida, tarmoq 

orqali  

uzatiladi. Ushbu ma’lumotlarning xavfsizligini ta’minlash uchun yuqorida 

sanalgan himoyalash texnologiyalaridan foydalangan holda, ma'lum bir  

sxema asosida, tibbiyot muassasasini avtomatlashtiruvchi tizim ishlab 

chiqiladi.   Tibbiyot sohasiga axborot kommunikastion texnologiyalarini  

tadbiq etish natijasida tibbiy  yordamning sifati va aholi yashash joyidan 

turib internet tarmog’i orqali  tibbiy maskanlar bilan tanishish va maslahat 

olish imkoniyatlariga ega bo’lishlari insonlarni ishini yengillashtirishga olib 

keladi. So’nggi yillarda axborot kommunikastiya tizimlari, tarmoqlari va 

malumotlar bazalarining yaratilishi va ishlatilishini tartibga soluvchi 

ko’plab me’yoriy  – huquqiy hujjatlar ishlab chiqilib amaliyotga tatbiq 

qilindi. Tibbiyot sohasi uchun kadrlar  tarkibini   yuqori   malakali 

mutaxassislar  bilan  ta’minlash va vrach xodimlarning,  shu  jumladan 

klinik  ordinatura   orqali   malakasini   oshirish   va   kasbiy darajasini 

takomillashtirish ishlarini amalga oshirish, shuningdek  rahbar 

xodimlarning  malakaviy  tarkibi  hamda   kasbiy   darajasi  yuzasidan 

nazoratni  amalga   oshiradi ,  kasbiy  tayyorgarligi   va   malakasi   bo’yicha 

egallab  turgan   lavozimiga   muvofiqligi   yuzasidan  ularni  attestastiyadan 

o’tkazadi, xamshiralarning    doimiy  ravishda   malakasini   oshirish  hamda 

kasbiy   darajasini oshirish   tizimini  yaratish hozirgi kunning o’ta muhim 

masalalaridan biriga aylandi.                  Axborot kommunikastion 

texnolgiyalar uchun quyidagi imkoniyatlar mavjud:  -Integrastiyalangan 

ma’lumot bazasi asosida ma’lumotni har bir o’tish bosqichlarda 

---

 

 

 

O`zg

 

varaq

 

Hujjat  № 

Imzo 

Sana

 

Bet 

 

 

Halilov F.V 

 

   Haqberdiyev I 

Hahhhh 

Bajardi: 

Rahbar: 

informastion qo’llab quvvatlash,  ya’ni ma’lumotlarni saqlash, izlash, aks 

ettirish, tiklash va himoya qilish usullari bir shaklda bo’lishini ko’rsatadi;                                                                    

-hujjatlarni qog’ozsiz qayta ishlash jarayoni;                                                             

Kommunikastiya vositalari va tarmoqli texnologiyalar  yordamida 

birgalikda ishlash imkoniyati mavjudligi;   -Shakl va masalani echish 

jarayonida ma’lumotni taqdim  qilish  usullarni moslashtirib o’zgartirish. 

2.   Xayotiy tsiklning jarayonlari. 

Hayotiy stiklning asosiy jarayonlari ichida smuHimlari quyidagilar: 

ishlab chiqish, ekspluatastiya va kuzatib borish. 

      Axborot tizimini ishlab chiqish jarayoni axborot dasturiy ta’minotni 

yaratish va uning komponentalarini talab darajasila ishlab chiqishdir. 

Shuningdek, unga loyiHaviy va ekspluatastion Hujjatlarni rasmiylash-

tirish, ishlab chiqilgvn dasturiy ta’minotni testdan o’tkazish uchun 

materiallarni tayyorlash, xodimlarni o’qitishni tashkil etish uchun 

kerakli materiallarni ishlab chiqish va H.k.   

Hayotiy stiklning ekspluatastiya jarayoni axborot tizimining 

komponentalarini ekspluatastiya qilishga joriy etish ishlarini, shuningdek 

ma’lumotlar bazasini konfigurastiyalash, foydalanuvchilarning ish joylarini 

tayyorlash, ularni ekspluatastion Hujjatlar bilan tanishtirish, axborot 

tizimini ekspluatastiya qilish uchun personalni tayyorlash, dasturiy 

ta’minotni modifikastiyalash, tizimni modernizastiya qilish bo’yicha 

tavsiyalarni ishlab chiqish nazarda tutiladi.