O’zdavtemiryo’lnazorat ơzbekiston respublikasi temir yơllarida poezdlar harakati va manyovr ishlari bơyicha

VM BO’LGAN POEZDLAR HARAKATI 
433.
Tarkibida VM ortilgan vagonli poezdlar uchastkalarda harakatlanganda doimo 
poezd dispetcheri, stansiyalar navbatchilarining nazorati ostida turishi lozim, ular ushbu 
poezdlarning vaqtida va xavfsiz harakatlanishini ta'minlovchi choralar ko’rishi shart. 
DATK, tarkibida VM bo’lgan tranzit poezdlarining, aylanib o’tishlari mavjud bo’lgan 
yirik temir yo’l uzellaridan aylanib o’tish tartibini o’rnatadi. 
Tarkibida VM li vagoni bor bo’lgan poezdning bo’lajak jo’natilishi xaqida, poezd 
tuzish stansiyasi navbatchisi poezd dispetcheriga oldindan xabar beradi. 
434.
"VM" harfi qo’shilgan poezd nomeri poezdlar harakati jurnalida, ijro etilgan 
harakat 
grafigida, 
lokomotiv 
mashinistiga 
beriladigan 
yozma 
ruxsatnoma 
va 
ogohlantirishlarda, natura varaqlarida va poezdlarni qabul qilish va jo’natish bilan bog’liq 
boshqa hujjatlarda qo’yillishi kerak. 
435.
Xavfli yuki bo’lgan poezd kutilayotganda stansiya navbatchisi texnikaviy xizmat 
ko’rsatish, tijorat ko’rigi punkti, DATK harbiylashtirilgan qo’riqlash xodimlarini va VM 
(xavfli yuklar) ortilgan poezdlar va vagonlarni qabul qilish va ishlashni amalga oshiruvchi 

---

boshqa xodimlarni, VM ortilgan vagonlar bilan ishlash tartibi xaqidagi mahalliy 
Yo’riqnomaga muvofiq, xabardor qilishi shart. 
436.
VM bor poezdlarni oraliq stansiyalarda lokomotivsiz qoldirish taqiqlanadi. 
Favqulodda holatlarda (avariya holatlari yuzaga kelganda) VM bor poezd tarkibi 
DATK tashishlarni tashkil qilish boshqarmasi boshlig’ining yozma buyrug’i bo’yicha oraliq 
stansiyada lokomotivsiz qoldirilishi mumkin. Bunda DATK tashishlarni tashkil qilish 
boshqarmasi rahbarlari va xodimlari vaqtincha qoldirilgan VM li tarkibni jo’natishni tezlatish 
bo’yicha barcha zarur choralarni ko’rishlari shart. Poezd tarkibida VM bo’lsa, ularni oraliq 
stansiyada lokomotivsiz qoldirish mumkinligini temir yo’llarda xavfli yuklarni tashish 
qoidalariga muvofiq yuklarni kimga tegishli ekanligiga qarab kelishiladi: 
agar yuk O’zbekiston Respublikasining Mudofaa Vazirligiga tegishli bo’lsa - temir 
yo’l uchastkasi va stansiyaning harbiy komendanti bilan; 
agar yuk O’zbekiston Respublikasi Ichki ishlar Vazirligiga, Milliy Xavfsizlik Xizmati, 
shuningdek, O’zbekiston Respublikasi IIV ichki qo’shin qorovullari bilan qo’riqlanadigan 
boshqa vazirlik, idora, tashkilotlarga tegishli bo’lsa - O’zbekiston Respublikasi IIV maxsus 
tashishlar bo’limi bilan. 
Poezdlarda DATK harbiylashtirilgan qo’riqlash tomonidan qo’riqlanadigan VM 
vagonlari bo’lganida, bu xaqda poezd dispetcheri, eng yaqin harbiylashtirilgan qo’riqlash 
bo’linmasi (qorovul) boshlig’ini (uchastkasida stansiya joylashgan) xabardor qiladi. 
437.
Harakatlanish vaqtida harbiylashtirilgan qo’riqlash kuzatuvidagi VM ortilgan 
ayrim vagonlarda, shuningdek, maxsus harakat tarkibi (sxema) seksiyalari, harbiy transport va 
eshelonlar tarkibiga kiruvchi vagonlarda aniqlangan texnikaviy va tijorat nosozliklar o’z 
xususiyatlari va ish sharoitlariga bog’liq ravishda, ushbu vagonlarni ajratgandan so’ng 
ixtisoslashtirilgan alohida yo’llarga o’tkazilib yoki tarkibdan ajratmasdan bartaraf etilishi 
mumkin. 
Stansiyalarda harbiylashtirilgan qo’riqlash bilan qo’riqlanayotgan vagonlar guruhidan 
texnikaviy va tijorat nosozliklariga ko’ra ayrim xavfli yuklar ortilgan vagonlar faqat ular 
qo’riqlansagina ajratilishi mumkin. Aks holda harbiylashtirilgan qo’riqlash naryadi 
qo’riqlayotgan vagonlar guruhi to’lig’icha ajratiladi. Stansiya navbatchisi harbiylashtirilgan 
qo’riqlashning qo’shimcha naryadini chaqirtirishi va u yetib kelganidan so’ng ajratmaning soz 
vagonlarini manziliga jo’natishi shart. 
Harbiy transportdan, shuningdek, harbiy qorovul yoki yuk jo’natuvchi (yuk qabul 
qiluvchi)ning mutaxassislari kuzatib borayotgan vagonlar guruhidan vagonlarni ajratish 
taqiqlanadi. Nosozliklarni bartaraf etish yoki yuklarni soz vagonlarga qayta ortish uchun 
transport (vagonlar guruhi) to’lig’icha ushlab qolinadi, bu to’g’rida stansiya boshlig’i YaDM 
ning yo’nalish bo’yicha navbatchisiga xabar berishi lozim. Transport ushlab qolingani 
to’g’risida stansiya boshlig’i belgilangan tartibda temir yo’l uchastkasi va stansiya harbiy 
komendantini xabardor qilishi shart. Ta'mir yakunlanganidan yoki yuklar qayta ortilgandan 
so’ng vagonlar ushlab qolingan transport (vagonlar guruhi) tarkibiga qo’shilishi va 
belgilangan manzilga jo’natilishi lozim. 
Xavfli yuklarni tashish uchun mo’ljallangan maxsus harakat tarkibi seksiyalari, 
shuningdek, maxsus tuzilgan seksiyalar tarkibiga kiruvchi vagonlarni ajratib ta'mirlash zarur 
bo’lsa, bunday vagonlar faqat yuklarni kuzatib borayotgan mutaxassis, qorovul boshlig’ining 
roziligi bilan va kuzatuvi ostida seksiya va sxemadan ajratilishi va ta'mir yo’llariga 
o’tkazilishi mumkin. Bu holatda ajratilib ta'mirlashni talab qiladigan vagon aniqlangan 
seksiya (sxema) tarkibi to’lig’icha ushlab qolinadi. Ta'mirlangan vagonlar seksiya 
(sxema)ning tegishli joyiga qo’yillishi lozim. Agar seksiya (sxema)dagi bo’sh vagon 
texnikaviy nosozlik oqibatida belgilangan manzilgacha harakatlana olmasa, yuklarni kuzatib 
borayotgan mutaxassis yoki qorovul boshlig’ining talabnomasiga binoan seksiya (sxema)dan 

---

ajratilib, tegishlicha rasmiylashtirilgan tashish hujjatlari bo’yicha yangi manzilga yuborilishi 
mumkin. 
Ko’rsatilgan barcha holatlarda ushlab qolingan harbiy transportga, maxsus harakat 
tarkibi seksiya (sxema)lariga tegishli vagonlar, shuningdek, DATK harbiylashtirilgan 
qo’riqlashi, harbiy qorovul, yuk jo’natuvchi (yuk qabul qiluvchi)ning mutaxassislari 
kuzatuvidagi vagonlar guruhi ushbu Yo’riqnomaning 440-bandi talablariga muvofiq 
stansiyaning texnikaviy-boshqaruv aktida ko’zda tutilgan xavfli yuklar (VM) ortilgan 
vagonlar turishi uchun mo’ljallangan yo’llarga qo’yiladi. 
Xavfli yuklar (VM) ortilgan vagonlar va tarkiblarga texnikaviy va tijorat xizmati 
ko’rsatish tartibi DATK tomonidan belgilanadi.