О‘zbyekiston Ryespublikasi Oliy va О‘rta maxsus ta’lim Vazirligi

§ 4.6. «Aqlli kishilarning kyetib qolish» muammosining mohiyati
Ishchi kuchi eksporti milliy iqtisodiyotda ijobiy oqibatlar bilan bir qatorda salbiy oqibatlar xam qoldiradi. Bu eng avvalo «aqlli kishilarning kyetib kolishi» dyeb ataluvchi yuqori malakali mutaxassislarning xorijga kyetib qolishi bilan bog‘liqdir. Bu jarayonning mohiyati shundaki, mutaxassislar turmush darajasi past davlatlardan yuqori ish xaqi, yaxshi myehnat sharoitlari, ijodiy imkoniyatlarni amalga oshirishga yetarli shart-sharoit va nihoyat ijtimoiy kafolatlar yaratib byera oladigan mamlakatlarga kyetib qoladi.
Ishchi kuchini jо‘natuvchi davlat uchun salbiy bо‘lgan jihatlar qabul qilib oluvchi mamlakatlar uchun ijobiy hisoblanadi. CHunki kirib kyeluvchi ishchilarning aksariyat qismini yuqori darajada ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy faol bо‘lgan yoshlar tashkil etadi. Bunga misol sifatida Polьshadan 1983-1987 yillarda yosh kadrlarni chiqib kyetishi bilan bog‘liq vaziyatni kyeltirish mumkin: bu mamlakatni tark etganlarning 15 foizini (50 ming kishi atrofida) oliy ma’lumotlilar tashkil etgan, bu Polьsha oliy о‘quv yurtlarining bir yillik bitiruvchilariga tо‘g‘ri kyeladi. "Intyellyektual migraцiya" jami ishchi kuchi migraцiyasi miqdorining 3—5 foiziga tyeng bо‘lsa-da, hozirgi paytda bu ulushning yildan-yilga ortib borishi kuzatilmoqda, binobarin jо‘natuvchi mamlakat uchun iqtisodiy zarar miqdori xam oshib boryapti. Bu zarar ba’zi bir mamlakatlarning milliy daromadining 10 foizigacha tyeng bо‘lmoqda. Mutaxassislarni chyetga chiqib kyetishi jahon bozoridagi raqiblarning mavqyeini kuchaytiradi, chunki bu mutaxassislarning kо‘pchiligi yirik transmilliy korporaцiyalarga ishga joylashadi.
«YUqori sifatli» ishchi kuchini о‘ziga jalb qiluvchi asosiy markazlar eng boy mamlakatlar: AQSH, Kanada, Gyermaniya, Franцiya, Buyuk Britaniya, SHvyeцiya, kamroq darajada YAponiya, Singapur, Tayvan sanaladi. Aqlli kishilarni chiqib kyetishining asosiy kanallari birinchidan, xorijiy talabalar va aspirantlarni chyet eldagi univyersityetlari tomonidan jalb etilishi, ikkinchidan, tajribali mutaxassislarni xalqaro kompaniyalarda ishga taklif etilishi hisoblanadi.