O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

5-vazifa. Himoyalovchi platformani harakatlantirishning maqsadga 
muvofiq tartibini ta’minlash.
 
Himoyalovchi  platformani  to‘p  bilan  maqsadga  muvofiq  o‘zaro 
ta’sirini  ta’minlash  vazifasini  bajarishning  eng  muhum  jihati  ularning 
birgalikda  urulishi  ratsional  tezlik-kuch  rejimini  tanlash  va  tashkil 
etishidir.  Sport  mahoratining  shakllanishi  bosqichida  hujumchi 
zarbasidan  so‘ng  to‘pning  odatdagi  uchish  tezligi  shunday  bo‘ladiki, 
himoyachi  uni  yetkazishni  amalga  oshirish  uchun  platformaning  qarshi 
harakati bilan qaytarishga majbur bo‘ladi. Keyinchalik, mahorat va zarba 
kuchining  o‘sishi  bilan,  himoyachilar,  to‘p  talab  etuvchi  tezlik  bilan 
uchishi uchun, faqatgina qaytaruvchi platformani surib qo‘yishlari kifoya 
qiladi.  Yuqori  sinfdagi  hujumchilarda  zarbadan  keyin  to‘p  shunchalik 
uchib  ketadiki,  qo‘lning  bo‘shashuvchi  harakati  bilan  uni  “so‘ndir-
masdan” turib, sifatli yetkazib berish uchun qabul qilish deyarli mumkin 
bo‘lmay qoladi – to‘p qochib boruvchi platformani quvib yetishi kerak. 
Agar  murabbiylar  o‘z  tarbiyalanuvchilariga  bo‘shashuvchi  rejimda 
platformning harakati bilan zarbani “yumshatish”ni o‘rgatishmasa, unda 
himoyachilar  faqatgina  o‘zlashtirilgan  usullardan  –  to‘pni  urib  yuborish 
yoki  eng  yaxshi  holatda  platformani  surib  qo‘yishdan  foydalanadilar. 
Platformaning  yon  beruvchi  harakatisiz  amalga  oshirib  bo‘lmaydigan 
shartlarni  belgilaymiz,  bular  himoyachi  zarbadan  oldin  asosiy  holatda 
turganida  qo‘llarini  to‘pni  qaytarish  uchun  zarur  bo‘lganidan 
yuqoriroqqa  ko‘tarishi  lozim.  Faqat  shunday  dastlabki  holatdan 
keyingina platformaning to‘p zarbasini yumshatuvchi harakatini bajarish 
va  bu  bilan  uning  zarur  yo‘nalishi  va  uchish  tezligini  ta’minlash 
mumkin. 
Agar  dastlabki  holatda  himoyachi  qo‘lini  pastdan  tutib  tursa 
(ayniqsa,  ular  bukilgan  bo‘lsa,  bu  bukilgan  bel  uchun  tabiiydir),  to‘p 
bilan  zarba  uchrashuvi  joyiga  platformani  olib  chiqish  bo‘yicha  har 
qanday  harakat,  o‘z  mohiyatiga  ko‘ra,  qarshi  harakat  bo‘lib, 
hujumchining zarbasi qanchalik kuchli bo‘lsa, to‘pning yetkazib berilishi 
shunchalik yomonlashadi. 
Platformaning  o‘rin  beruvchi  harakatidan  tashqari,  tegishli 
sharoitlarda boshqa usullar bilan ham to‘pning tezligini “sekinlashtirish” 
mumkin.  Aynan  zarbani  ta’minlovchi  jarayonda  biroz  engashish  va 
gavdaning  to‘pga  nisbatan  harakatlanishi  hisobidan  (o‘yinchi  orqaga 
siljib  himoyalanayotganda)  amalga  oshadi.  Uchib  borayotgan  to‘pning 

---

149 
tezligini,  qo‘l  qo‘yilishi  bilan  (qaytaruvchi  platformaning  qattiqligini 
pasaytirib),  “sekinlashtirish  ”  mumkin,  biroq  qo‘llarni  to‘p  yaxshi 
yetkazib  berilishi  uchun  juda  aniq  joylashtirish  kerak.  Bunda  zarbani 
tartibga  solish  uchun  imkoniyatlar  cheklangan,  chunki  muskul 
kuchlanishlari, zarba qismlari harakatlanishiga nisbatan aniq sezilmaydi.