O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Bog‘lovchi o‘yinchining vazifalari:

Bog‘lovchi o‘yinchilarga qo‘yiladigan talablar:
- maydonchada butun jamoaning o‘yiniga rahbarlik qilish, avvalo, hujumda o‘yinchilarning o‘zaro hamkorligini tashkil etish;
- o‘z joyiga va o‘z vaqtida, xatolarsiz, maqsadga muvofiq va sifatli uzatishlar;
- jamoaning psixologik muhiti va o‘yinchilarning ichki holatini boshqarish;
- to‘siqda raqibning eng kuchli hujumchilariga qarshi o‘ynay olish;
- samarali va “aqlli” oshirishlarni bajara olish.
Bog‘lovchi o‘yinchi ba’zida bir-birini istisno etuvchi shaxsiy sifatlarga ega bo‘lishi lozim. Bunday sifatlarga barqaror psixikaga ega bo‘lishi shu bilan birga sezgir, sovuqqonlik va jamoani emotsional ergashtirish, murabbiyning birinchi yordamchisi va jamoaning “jonu- dili”, ijodkorlik va konservator bo‘lish kabilar kiradi.
Imkonsiz birikma! Shuning uchun ham bog‘lovchi o‘yinchilar shaxsiy xarakteristikalari bo‘yicha bir-birlariga deyarli o‘xshamaydilar, ayrim umumiy sifatlari ham bo‘ladi, albatta. Shu sababli, yaxshi bog‘lovchilar juda kam. Bog‘lovchi vazifasidagi o‘yinchilarning xarakteristikasi:
Bog‘lovchi o‘yinchi, M.Vinerning ta’rifi bo‘yicha – bu chopqir oyoqli, vazmin fikrli va oltin qo‘lli o‘yinchidir. Bog‘lovchi o‘yinchi
voleybolda alohida muhim figura bo‘lib, o‘yinda ko‘p narsa unga bog‘liq bo‘ladi. U jamoaning dispetcheri, miyasi va motoridir, u haqli ravishda, har qancha sharaflansa arziydi. Zamonaviy voleybolda bog‘lovchi o‘yinchining roli tobora o‘sib bormoqda.
Ushbu vazifadagi eng yaxshi o‘yinchilar ko‘plab ijobiy sifatlar bilan ajralib turadilar. Bu jamoaning eng savodli o‘yinchilaridir. Yuqori o‘yin madaniyati va intizomga ega eng mulohazali, uzoqni ko‘radigan va sovuqqon o‘yinchining ushbu sifatlarini alohida muhimligi uchun ajratib ko‘rsatish zarur. Chunki u ishonchli, kam xato qiladi, tashabbuskor, tadbirkor, samarali yechimlarni topa oladi, biroq ma’lum qoidalar chegarasidan chetga chiqmaydi – avantyurist emas. Yaratuvchi, jamoani yetaklay oladi, o‘yin vaqtida o‘yinchilarga o‘rgatib turadi. Doimo sheriklariga nimani va qanday aytishni biladi. Barqaror asab tizimiga, harakatchan psixologiyaga va shu bilan bir vaqtda sezgirlikka ega.
Murakkab va psixologik og‘ir o‘yin vaziyatlarida yaxshi harakat qiladi. Nozik didli psixolog. Rivojlangan ikki sezgiga ega. “O‘yinning ipini” nozik tushunadi va maydonchada voqealar rivojini aniq ko‘ra biladi. O‘yinchilarning ichki holatini yaxshi his etadi, ularni baholash va qanday tartibga olishni biladi. O‘yinning har bir aniq daqiqasida yakunlovchi zarbani hujumchilardan qaysi biriga ishonish mumkinligini his etadi. Hujumchi bilan qanday o‘ynashni, o‘yinchilarning emotsional tonusiga qanday ta’sir etishni; to‘liq safarbarlik holatiga o‘tishlariga yordamlashishni biladi. Ichkli jamoaviy o‘yin va ekspressiv aloqalarni ta’minlaydi. Muloqotli, jamoada yuqori ijtimoiy maqomga ega. Ko‘pincha jamoa sardorligiga saylanadi. Kelajakda ko‘pincha murabbiyga aylanadi.