O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Umumiy tamoyil va yondashuvlar

Voleybolda o‘yin uslublariga o‘rgatishda umumiy didaktik tamoyillar.

Voleybolda o‘yin uslublariga o‘rgatishda umumiy didaktik tamoyillar: ketma-ketlik, uzviylik, tushunarlilik, muntazamlilik, onglilik, ko‘rgazmalilik va boshqalarning muhimligini inkor etib bo‘lmaydi. Lekin o‘qitish predmetining aniq tasavvuri bo‘lmasa (nimani o‘qitish), son-sanoqsiz tamoyillar ham qo‘l kelmaydi – o‘qitish asosan o‘z holida qoladi. Qanday o‘rgatish masalasi ham muhim hisoblanadi. Unga o‘qitish metodikasini tashkil etadigan bir qator vazifalarni, jumladan, mashqlarni tanlash, ularni qo‘llash ketma-ketligi, tayyorgarlik mashg‘ulotlari va takrorlashlar soni, taqdim etilayotgan metodik ko‘rsatkichlar, harakat ko‘nikmalarini shakllantirish jarayonini baholash hamda nazorat tizimi va boshqalarni kiritish mumkin.
Harakatli vazifalarni samarali, tejamli va maqsadga muvofiq shartlarini to‘g‘ri tushunish, shuningdek, harakatlarning shakllanayotgan
tuzilmasini baholash va nazorat qilish asosli tizimi muayyan darajada zarur mashqlar, ketma-ketlik va ulardan foydalanish chastotasini tanlashni talab qiladi, shuningdek, voleybolning texnik-taktik usullarini o‘rgatish metodikasi tarkibini optimallashtirishda yordam beradi. Mukammalroq o‘rgatish metodikasini izlashda insonning beixtiyor harakatlarini boshqarish umumiy sxemasi va ko‘nikmalarini shakllantirish qonuniyatlariga asoslanish shart. Harakat ko‘nikmalarini shakllantirishning fiziologik asosi harakatni boshqarish markazlarida barqaror neyron aloqalar shakllanishi hisoblanadi. Ular mushaklarga signal-buyruqlarni uzatadi va bajarilayotgan harakatlar natijalari haqida xabar beruvchi proprioretseptorlardan qaytadi.
Bu aloqalar muayyan vaqt oralig‘ida bir xil harakatlarni ko‘p marotalab takrorlash natijasida barqarorlashadi, bu vaqtda harakatni boshqarishning barcha darajalarida ishlab chiqilgan mexanizm mustahkamlanadi. Natijada harakat ko‘nikmasi me’yorlashadi, harakat vazifalari samaradorligi va ishonchliligi oshishini ta’minlaydi. Harakat ko‘nikmalari shakllanish jarayoni bir necha davrdan o‘tib, murabbiydan mashqlarni tanlash va ularni qo‘llash metodikasini hisobga olishni talab qiladi.

1. 
   davr “tarqalgan” qo‘zg‘alish bilan xarakterlanadi, natijada faoliyatga keraksiz mushaklar jalb qilinadi, sportchi harakatlari barqarorlashadi.
   
2.