|
Turizm quralları tómendegiler:
• turistik iskerlikti shólkemlestiriw: marshrut, sayaxat, ekskursiya, turistik ónim, turistik xızmet hám basqalar;
• háreketleniw, transport xızmetlerin;
• turistik xızmetler: turar jay, awqatlanıw, xizmet kórsetiw programması.
Turizm formaları - bul shaxstıń yamasa adamlar toparınıń turistik iskerligin shólkemlestiriw túrleri. Bul individual hám gruppalı turizm bolıwı múmkin.
Turizm túrleri - bul yamasa basqa sebeplerge kóre turizmni klassifikaciyası: sayaxat túrleri, dem alıw regionları, maqsetleri, shólkemlestiriw usılları, transport quralları, iskerlik túrleri hám basqalar.
Turizmning tiykarǵı aktyorı yamasa tiykarǵı bólimi - bul turist - mudamıǵı sıyaqlı eki yamasa odan artıq mámleket yamasa ádetdegi jasaw jayındaǵı mámleket ishkerisidagi eki yamasa odan artıq jaylar arasında sayaxat qılıp atırǵan kisi.
Statistikalıq maqsetlerde xalıq aralıq hám jergilikli sayaxatshılar ortasında parq ajratıladı.
Turizmdagi ekonomikalıq iskerliginiń nátiyjesi turistik ónim hám turistik xızmet wazıypasın oteytuǵın haqıyqıy tovarlar bolıp tabıladı.
Tavar - bul insannıń hár qanday zárúriyatın qandırıw ushın mólsherlengen hám almastırıw yamasa satıw ushın islep shıǵarılǵan miynet ónimi bolıp tabıladı.
Turistik ónim, basqa hár qanday milliy ekonomikalıq ónim sıyaqlı, eki ózgeshelikke iye:
1) bahadan paydalanıń, sebebi ol insannıń anıq zárúriyatın qandiradi, paydalı bolıp tabıladı;
2) ǵárejet - onı óndiriske sarplanǵan miynettiń turistik ónimindegi sáwlelengenlew.
Ámeldegi baha kózqarasınan turistik tovarlar sapa tárepinen heterojen hám sol sebepli muǵdar tárepinen kútá úlken bolıp tabıladı. Baha kózqarasınan tovarlar tavar óndiriwshiler miynetiniń social zárúrli mıynet haqı menen belgilenetuǵın, basqarıwdıń bazar sharayatları menen dúzetilgan miynetin ańlatadı.
Turistik ónim - bul turar jay xızmetlerin kompleksi (birge qabıl etilgen), bul turar jay yamasa sayaxattı ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi hám usınıń sebepinen tek birge klienttiń mútajliklerin qandırıwı múmkin, yaǵnıy.paydalı bolıw (payda).
1990 jılda Evropa Keńesi arnawlı direktivani qabılladı, oǵan kóre turistik ónim (turpaket) keminde eki komponentti óz ishine alıwı kerek, sonda aqırǵı tańlawdı qarıydardıń ózi ámelge asırıwı múmkin.
Turistik jıynaqǵa kiritilgen xızmetler turistik ónimdiń strukturalıq bólimleri bolıp, bólek aqsha tólew bolsa haqıyqıy turistik xızmetler bolıp tabıladı.
BMT xatkeriyatining statistika bólimi YuNVTO menen sheriklikte tómendegi túrlerge ajıratılǵan 90 ǵa jaqın túrlerin óz ishine alatuǵın turistik xızmetlerdiń dizimin islep shıqtı:
• mıymanxana hám restoran xızmetlerin;
• transport, saqlaw hám baylanıs salasındaǵı xızmetler;
• sport hám járdemshi transport xızmetlerin;
• sayaxatshılıq agentleri, turoperatorlar, turistlarning xızmetlerin;
• mashina hám úskenelerdi kireyge beriw, kireyge beriw boyınsha xızmetler;
• awıl xojalıǵı, ańshılıq, ormanshılıq, balıq tutıw salasındaǵı xızmetler;
• kommunal, social hám jeke xızmetler;
• mámleket basqarıwı hám ulıwma jámiyet ushın basqa xızmetler;
• social qamsızlandırıw xızmetlerin;
• dem alıw, mádeniyat, sport hám basqalar salasındaǵı xızmetler.
Házirgi waqıtta turistik jıynaqtıń elementlerine aylanatuǵın bir qatar jańa, traditsiyaǵa tán bolmaǵan xızmetler payda boldı (qamsızlandırıw polisi, yuridikalıq karta, klub kartaları hám basqalar).
Turizm evolyutsiyası processinde turistik jıynaq komponentleri quramında sezilerli ózgerisler júz berdi. Kúshli báseki sharayatında turistik kárxanalar baxalardı tómenletiw ushın turistik jıynaq xızmetleriniń túrlerin minimal dárejege túsiriwge májbúr bolıp atırlar, biraq olardıń quramı qarıydarlar talabınıń jaǵdayı menen de belgilenedi. Turistik kompaniyalar xızmetlerdi tańlawda tolıq erkinlikke umtılıp atırǵan potentsial qarıydarlar psixologiyasini esapqa aladılar.
Turistik xızmetler quramında tiykarǵı hám qosımsha xızmetler bar. Olardıń túpkiliklileri turistik ónimge kiritilgen hám qarıydar tárepinen xarakteristikalanǵan xızmetler bolıp tabıladı. Qosımsha xızmetler turistik paket baxasına kiritilmegen, olar turist tárepinen qosımsha aqsha ornına satıp alınadı. Tutınıw qásiyetleri kózqarasınan olar ortasında sezilerli parqlar joq hám belgili sharayatlarda tiykarǵı xızmetler qosımsha hám kerisinshe bolıwı múmkin.
Kórip shıǵılıp atırǵan turistik ónim hám turistik xızmetlerden tısqarı, basqa kóplegen tovarlar ámeldegi: estelikleri, kórkem óner buyımları, turistik inventarizatsiya, azıq-túlik hám basqalar. Biraq olar turizm kárxanaları ekonomikası ushın arnawlı úyreniw teması emes hám turistik ǵárejetler kontekstinde aytıp ótiledi.
Turistik ónimler hám xızmetlerdiń qásiyetleri keyingi baplarda tolıq talqılaw etiledi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
