Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

Мектеп лекциясының 
әңгімелеу мен түсіндiруден айырмашылығы сол, 
ол айтып түсіндіруінің аумайтын дәлдігімен сипатталады. Мектеп лекциясы 
оқу программасының үлкенді-кішілі және принциптi маңызды мәселелерi 
бойынша оқылады. Лекцияның мақсаты оқулықтан тыс мәлiметтер мен де-
ректердi қорытындылап беру болып табылады. Бұл оқулықты ғылым мен 
техникадағы жаңа жетiстiктермен толықтырып отыру деген сөз.
Лекция әңгімелеумен салыстырғанда ұзақ жасалады және оны оқушы-лар 
жазып отыруы керек.
2. Иллюстрация және демонстрация методы 
дегеніміз – оқыту про-
цесiнде көрнекi құралдарды пайдалану, нақтылы заттарды, құбылыстарды, 
процестерді табиғи жағдайда көрсету. Мұнда затты немесе құбылысты қа-
былдауға қатысатын сезім мүшелерi неғұрлым көбірек болса, оқушы жаңа 
бiлімдi соғұрлым жақсы және берiк меңгередi.
Бірақ демонстрациялық метод ең жақсы және жетілдiрілген көрнекі құ-
ралдың болуына қарамастан, егер мұғалімнің сөзімен толықтырылмаса, оны- 
мен қоса жүргізiлмесе ешуақытта қажетті нәтиже бере алмайды.

---

76 
Экскурсиялар 
демонстрация методының бір түpi және сонымен берге 
оқытудың айрықша ұйымдастыру формасы болып табылады.
3. Білiмдi бекіту және өзіндік жұмыс істeyre үйрету методтарына 
сұх-
бат, кiтаппен жұмыс iстеу, лабораториялық жұмыстар, жаттығулар жатады.
Сұхбат 
негізінен 4 түрге ажыратылады: жаңа білімдi барлау мақсатында 
қолданылатын сұхбат, білімдi бекiту мақсатында қолданылатын сұхбат; бі-
лімдi тексеру және бағалау үшін қолданылатын сұхбат; өткен материалдар-ды 
қайталау негізiндегі сұхбат 
Оқулықпен және кітаппен жұмыс iстеу методтары. 
Оқушылардың 
оқулықпен жұмыс iстеуiнің негізгі әдістерi мынадай: мұғалiмнің сабақта 
баяндаған әңгімесіне байланысты жазып алғандарын еске түсіру; егер мате-
риал класта түсіндiрiлмесе, мазмұнын тұтас қамту мақсатымен бүкіл мате-
риалдарды оқулық бойынша толық оқу; қиын жерлерiн, сөздерді талдай оты-
рып қайталап оқу; оқығанды қайта айтып берудің жоспарын жасау; жоспар-ға 
сәйкес бөлiмге бөлiп оқу және егер қажет болса әрбір бөлiмдi дауыстап ай-ту, 
алдында жасалған жоспарға сүйене отырып, бүкіл материалды ауызша қайта 
айтып шығу. Теориялық материалды толық меңгергеннен кейін, оқушы 
жазбаша тапсырмаларды орындауға кiрiседi.
Жоспар жасау жазбаның ең қысқа түрі болып табылады, ол текст бойын-
ша жұмыстың мынадай түрлерiн алдын-ала жүргізудi көздейді; бүкіл тексті оқу 
және басты идеясын айқындау; оны тарауларға бөлу; әр тарауға таңдап 
тақырып қою.