B.Juraeva. Problemı formirovaniya pedagogicheskoy kul`turı uchitelya v svete
natsional`noy programmı podgotovki kadrov. T-2003
10 Muslimov N.A. Bwlajak kasb ta`limi wqituvchilarini kasbiy shakllantirish. T-2004 y.
Lektsiya № 5
Oqıtıwshı xızmetinde qatnas ma`deniyatı ha`m psixologiyası.
Reje:
1.Pedagogikalıq qatnas haqqında tu`sinik.
2. Pedagogikalıq katnastın uazıypaları.
3. Qatnastı sho`lkemlestiriu tu`rleri.
4. Oqıtıwshı ha`m ata-analar.
Tayanısh tu`sinikleri.
Qatnas atamasının` filosofiyalıq, jamiyetlik, psixologiyalıq, pedagogikalıq manisi, xızmeti
ha`m qatnas birligi. Pedagogikalıq qatnas, onın` o`zine ta`n o`zgeshelikleri ha`m madeniyatı.
Pedagogikalıq qatnasının` wazıypası. Oqıtıwshı-oqıwshı, Oqıtıwshı-Oqıwshılar ja`miyeti,
Oqıtıwshı-mektep basshıları, Oqıtıwshı ha`m balalar ata-anaları arasındag`ı qatnas ma`deniyatı.
1.Pedagogikalıq qatnas haqqında tu`sinik.
Qarım qatnas-bul Pedagogikalıq xızmetinin` en` tiykarg`ı Ka`siplik quralı Pedagogikalıq
qarım-qatnas bul mug`alimnin` oqıwshılar menen sabaqta`n tısqarı waqıtları qollaylı
psixalogiyalıq jag`dayda payda ettiwge arnalg`an Ka`siplik qarım-qatnası bolıp tabıladı.
Alımlardın ko`rsetiwinshe oqıwshı ha`m oqıtıushı arasındag`ı
qatnas bir-bireudi xurmet
etiwi ha`m talabshanlıqqa tiykarlanıwı kerek. Qatnasta pedagogikalıq sheberlik okıushılardın
minez-kulkına tasir etiu menen birge onı oylanıug`a, pikir ju`rgiziuge iytermeleydi.
Pedagogikalıq katnas haqqında ayta kelip so`z benen tarbiyalau ta`sir etiu xar bir mug`allim
ushın zaru`r. Sonlıkta`n da xar bir so`z, mektepte aytılg`an xar bir pikir akıllılık penen aldın ala
oylanılg`an belgili bir maksetke karatıg`an, okıushılarg`a ruuxıy tasir etetug`ın bolsın.
Pedagogtın so`zi okıushını ha`mme uakıt tınıshlandıratug`ın, oylandıratug`ın bolıuın usınıs etti.
Pedagogikalıq katnas sotsiallık-psixikalık protsess bolıp ol mına xızmetlerdi atkaradı, jeke
adamnın ukıplılıg`ın arttıradı, jana xabarlar menen ta`nıstıradı, o`zine isenimlikti ha`m
baskalardın psixologiyasın biliuge jardem beredi.
Okıushı menen mug`allimnin karım katnasının natiyjeli bolıuı ko`p jag`dayda
mug`alliminin qa`biletine ha`m Pedagogikalıq adebine baylanıslı. Pedagogikalıq qa`biletlilikten
xazil juuaplık sın ko`z benen karau (sınau) diluarlık asirese pedagogta artistlik belgilerdin bolıuı
mug`allimnin okıushılar menen karım-katnas jasauına jag`day jasaydı. Geyde okıushılardın sırın
esitsede bilsede bilmegenge salıu kerek. Qatnas jasaudın eki tarepin ayırıp
ko`rsetiuge boladı. qarım katnas ha`m o`z-ara baylanıs jasau bul aysbergtin suudın astındag`ı
ha`m suudın Ustindegi bo`leklerindey, ko`rinetug`ın tarepi so`z benen ha`m so`zsiz tasir etiuleri
bolsa, al ishki ko`rinbeytug`ın
tarepi bul zarurlik motivlik, kızıg`ıushılık adamdı karım katnas
jasaug`a iytermeleytug`ın sezimler bolıp tabıladı.
Tajiriybeleri ko`rsetkenindey, egerde mug`allim balalarg`a turaklı, jaksı karım katnasta
bolsak, okıu jumısında ha`m olardın tartibindegi kemshiliklerine talapshanlık penen karasa olar
menen so`yleskendey sabırlık, mulayım xalda, kishi peyil bolsa, okıushılar erkin, o`zinin pikirin
ashık aydın aytatug`ın, isengish boladı. Balalarg`a jaman katnasta bolıu (G`Sizlerdin
klassınızdan biyzar boldımG`,G`ha`mmemiz akıllı bolıp alg`ansız, birak kolınızdan katesiz jazıu
kelmeydiG`, x.t.b.) mug`allim pozitsiyasının turaklılıg`ı isenimsizlikti, tuyıklıktı, eki ju`zlikke,
jag`ımpazlıkka, klass maskarapazının rolin atkarıushıg`a alıp keledi. Bunın ba`ri barlık okıu-
ta`rbiya protsessinin barısına tasirin tiygizedi. Tarbiyada xesh uakıtta mınanı umıtpau kerek.
Okıushılardın pikiri mug`allimnin jeke basının du`zilisinen ajıralmas boladı. MısalıU` G`Su`yikli
mug`allimnin aytkanları, olardın jaman ko`retug`ın adamlarının aytkanlarınan pu`tkilley
baskasha boladı. Ek jaksı pikirlerde onın jaman ko`retug`ın adamları ta`repinen aytılsa
jerkenishli bolıp tu`yilediG`)
Ilimpazlar mug`allimnin klass ja`miyetine katnasının q-tiykarg`ı stillerin ko`rsetedi turaklı-
unamlı, passiv-unamlı, turaksız. Birak sonday mug`allimlerde ushrasadı, balalarg`a katnasta tek
unamsız stilde situatsiyalık-unamsız, turaklı unamsız xareketleri menen ko`rinedi.
Mug`allim ha`m okıushı arasındag`ı katnas stilleri haqqında ayta kelip ha`m G`unamsızG`
ha`m G`turaksızG`, bul bolsa ha`m mektepke karsı ha`m jamiyetke karsı islep atır
degendi
bildiredi.
Mug`allim menen okıushı arasında bolatug`ın karım-katnastı to`mendegi stillerge bo`liuge
boladıU`
Avtoritorlık stil`.
Demokratiyalık stil`.
Liberallık stil`.
Do'stlaringiz bilan baham: 
