«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

11.4. UYUMNING NEFT BERAOLISHINI LOYIHALASH 
Uyumning neft beraolishi neftning boshlang’ich balans zaxirasidan foizda 
aniqlanadi, yoinki o’lchamsiz kattalik bo’lib, uyumning neft beraolishlik koeffitsienti 
orqali aniqlanadi. Neft beraolishlik koeffitsienti qazib olinadigan neft zaxiralari 
hajmining uning boshlang’ich balans zaxirasi hajmiga bo’lgan nisbati bilan 
aniqlanadi.
Kon sharoitida neft beraolishlikni o’rganishda yer qa’ridan neftni qazib 
olishning quyidagi ko’rsatkichlari aniqlanadi: 
1) yakuniy neft beraolishlik 

fan va texnikaning ayni paytdagi rivojlanish 
darajasi va imkoniyatiga ko’ra qazib olingan neft miqdorining uning balans zaxirasi 
miqdoriga bo’lgan nisbati; 
2) joriy neft beraolishlik 

hisoblash sanasi uchun qazib olingan neft 
miqdorining boshlang’ich balans zaxirasiga bo’lgan nisbati; 
3) qatlamning suv bostirilgan hajmining neft beraolishligi 

uyumning suv 
bostirilganligi sababli keyinchalik neft olish to’xtatilgan qismidan qazib olingan neft 
miqdorining uning shu qismidagi boshlang’ich zaxirasiga nisbati. 
Uyumning ishlatish sistemasini loyihalashda uning yakuniy neft beraolishlik 
koeffitsienti miqdorini tanlash murakkab vazifa hisoblanadi, chunki u ko’pgina 
omillarning ta’siri bo’yicha aniqlanadi. Ko’pincha yangidan ishga tushirilayotgan 
uyumlarni neft beraolishlik miqdorini tanlashda, geologik tuzilishi o’xshash 
ishlatilayotgan yoki ishlatilib bo’lingan uyumlardan olingan ma’lumotlar asos qilib 
olinadi. 
Bundan tashqari loyihalash bosqichida qatlamni yakuniy neft beraolishlik 
imkoniyatini bashoratlash uchun uning qiymatiga ta’sir etadigan turli geologik-
geofizik omillarni hisobga olish zarur. 
Nisbatan bir tarkibli va har xil tarkibli terrigen kollektorlarning neft beraolishlik 
koeffitsientini 

jinslarning o’tkazuvchanligi k
na
va neftning harakatchanligiga 

o
bog’liqligi 11.1-rasmda ko’rsatilgan. Qatlamlarni bu yoki boshqa guruhga kiritish 
mezoni qilib uch ko’rsatkich 

bo’linish koeffitsienti, qumlilik koeffitsienti va 

---

281 
mahsuldor gorizont tarkibidagi xarakterli qatchalar soni olingan. Nisbatan bir xil 
tarkibli ob’ektlarga bo’linish koeffitsienti 2,1 dan kam, qumlilik koeffitsienti 0,75 
dan ortiq va kesimida xarakterli qatchalar soni uchtadan kam bo’lgan gorizontlar 
kiritilgan. Tuzilishi har xil tarkibli ob’ektlarga esa bo’linish koeffitsienti 2,1 dan 
ortiq, qumlilik koeffitsienti 0,75 dan kam, kesimida uchtadan ko’p xarakterli 
qatchalar bo’lgan gorizontlar kiritilgan.