«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

6.10-rasm. Zonal xaritani tuzish ushun I-VI zonal 
oraliqlarni ajratish sxemasi
(M.A.Jdanov, 1981) 1 – qum; 2 – 
gil 

---

138 
Demak, zonal intervallar rivojlangan chegaralar, ularning litologik-fizik xususiyatlari 
hamda yuqoridagi va pastdagi zonal intervallar bilan o’zaro bog’liqligi ifodalangan 
xarita 
zonal xarita
deb ataladi. Masalan, 6.10-rasmda karotaj diagrammasida (R) 
reperdan ajratilgan I-VI zonal intervallarning joylashish sxemasi ko’rsatilgan. Ushbu 
intervallar karotaj diagrammasini o’rganish va ularning zonal korrelyatsiyasi asosida 
tanlangan. 
6.10-rasmdan ko’rinib turibtiki, uchastkadagi birorta quduqda hamma olti zonal 
intervallar bir vaqtda uchramaydi. Qatlamning turli uchastkalarida qo’shni qumli 
intervallarni gil bilan bo’linganini yoki ularni pastki yoxud yuqoridagi intervallar 
bilan birlashganini kuzatish mumkin. Demak, gil qatchalar bilan bo’lingan hamma 
zonal intervallar birgalikda tarkibi jihatdan bir-biriga yaqin yaxlit qatlamni hosil 
qiladi. 
6.11-rasmda II zonal interval xaritasi berilgan. Ushbu xarita bo’yicha qatlamga 
ta’sir etish tadbirlarini quyidagicha tahlil qilish mumkin. 633 raqamli haydash 
qudug’ida II zonal interval uchramaydi, 715 - ishlatish qudug’ida esa u mavjud. 
Demak, II zonal intervalqa suvni bevosita 
715- quduq orqali haydash qiyin kechadi, 
ta’sir faqat boshqa II interval bilan 715- 
quduqda birlashgan o’tkazuvchan qatchalar 
orqali sodir bo’lishi mumkin. Bunday 
sharoitlar 
yuzaga 
kelmasa, 
ushbu 
quduqlarning bir-biriga yaqin joylashishi 
ham 633- quduqning 715- quduqqa ta’sirini 
ta’minlamaydi. 
Zonal xaritalar qatlamlarning litologik-
fizik xususiyatlarini va fatsial xossalarini mufassal o’rganish, uni alohida-alohida 
zonalarga bo’lingan uchastkalarini aniqlash, g’ovakli qatchalarni o’zaro birlashib, 
yaxlit monolit qatlam hosil qilgan uchastkalarini va gil qatchalarni qiyiqlanish 
chegaralarini aniqlash imkonini beradi. Ulardan, shuningdek, qatlamga ta’sir etish 
tadbirlarini va konni ishlatish tizimini amalga oshirish hamda keyinchalik ishlatish va 
haydash quduqlarining joylashishini (va quduqlarning to’g’ri joylashishini) tahlil 
qilishda foydalaniladi.