«O’zbеknеftgaz» Milliy Xolding Kompaniyasi

 
4.4 rasm. Quduq kaverno-
grammasi
(M.A.Jdanov, 
1981): 1 – qumtosh; 2 – gil; 3 
– gilli qumtosh yoki alevrolit; 
4 ohaktosh; 

r
=1,60 Om

m; 
d
s
=273 mm

---

44 
 
4.4.7. Termokarotaj va uni izohlash 
Termokarotaj tog’ jinslarining o’zidan issiqlik o’tkazish qobiliyatini o’rganishga 
asoslangan bo’lib, quyidagi maqsadlarda bajariladi: 
1)
burg’ qudug’i bilan ochilgan geologik kesimda temperatura o’zgarishini 
o’rganish va geotermik gradientni aniqlash; 
2)
burg’ilanayotgan quduq bo’ylab temperaturani aniqlash. Olingan 
ma’lumotlarga asoslanib, karotaj ma’lumotlarini izohlash, burg’ilash uskunalari va 
geofizik asboblarning ishlatish sharoitini baholash; 
3)
quvur tashqi bo’shlig’ida sementning ko’tarilish balandligini aniqlash; 
4)
quduqlarning texnik holatini tadqiq qilish. Quduqda hosil bo’lgan 
temperatura me’yorida emasligini bilgan holda qatlamdagi flyuid oqimining quduqqa 
sizib kiradigan joyini, quduqda aylanayotgan gil eritma miqdorining kamayishi orqali 
uning qatlamga sizilish zonasini, quvur tashqi bo’shlig’ida suyuqlik 
harakatlanayotgan chegara oralig’ini aniqlash va b.
Quduqlardan olingan karotaj ma’lumotlari tahlili tog’ jinslarining issiqlik 
xususiyatlari ularning litologik tarkibiga, zichligiga, suvga to’yinganligiga, 
qatlanishiga va sh.k.ga bog’liqligini ko’rsatadi. Kesimning geologik tuzilishini 
o’rganish maqsadida termokarotaj kamdan-kam o’tkaziladi, chunki cho’kindi jinslar 
issiqlik xususiyatlariga ko’ra bir-biridan deyarli farqlanmaydi. Agar quduq burg’ilash 
eritmasi bilan to’ldirilsa, u holda turli issiqlik xususiyatiga ega bo’lgan jinslardan 
ajralayotgan issiqlik quduqda mo’’tadillashadi, ya’ni termokarotaj egri chizig’ida 
temperaturaning keskin o’zgargan va anomal o’zgarishlarga duchor bo’lgan 
intervallari qayd qilinmaydi.