emasligidandir. Shunday qilib, biz o’ziga xos qarama-qarshilkka duch kelamiz: davlat malakali ekspertlar yetarli emasligi tufayli o’zining innovatsiya bo’yicha takliflari amalga oshirilishini tekshira va boshqara olmaydi, tadbirkorlar va innovatsiyaga qiziqadigan tashkilotlar esa davlat tomonidan aniq investitsiya siyosatini ishlab chiqilishni va ularga etkazilishini kutishadi. Dunyoviy tajribaga asoslanib aytish mumkinki, mamlakatdagi turli-tuman viloyatlarning o’ziga xos rivojlanish hususiyatlarini hisobga olmagan holda ishlab chiqilgan markazlashgan innovatsion tizim unchalik samara bermaydi. Ammo agarda bunday tizimni ishlab chiqishda markaz va viloyatlar manfaatlari hisobga olinib, zahiralar shunga mos ravishda taqsimlansa, juda yaxshi natijalarga erishish mumkin bo’ladi. Mamlakat va viloyatlar innovatsion dasturlarini yaratishda boshqa rivojlangan davlatlarning qimmatli tajribasini hisobga olish muvaffaqiyat garovi bo’lishi mumkin.
Shuning bilan bir qatorda, mutahassislar tayyorlash muammosini hal qilmasdan turib iqtisodiyotmimg yuqori sur’atlar bilan rivojlanishiga umid qilib bo’lmaydi. Chunki hozirgi davrda innovatsion iqtisodiyotning rivojlanishi yuqori malakali mutahasisslarning yetishmovchiligi holatiga duch keldi. Bu yetishmovchilik yuqorida aytilganlardan tashqari, mamlakatimiz ta’lim tizimidagi yana bir qancha salbiy faktorlarga bog’liq. Oliy o’quv yurtlariga kirish test sinovlari topshirish jarayonidagi korruptsiya holatlari va ko’pchilik yoshlarning chuqur bilim olmasdan faqatgina diplom olish uchun intilishi ta’lim muassalarini bitirib chiqayotgan mutahassislarning chalasavod bo’lishiga olib kelib, ular mehnat bozorida ozlariga munosib ish topa olmayapdilar (bitiruvchi talabalarning oliy o’quv yurtlariga ishga
56Toshkent Moliya instituti
Mualliflar: Ayupov R. X., Boltaboeva G.R.
joylashganliklari haqidagi qalbaki ma’lumotnomalar olib kelayotganliklari hech kimga sir emas – bu ko’pincha ma’muriyat yordamida amalga oshiriladi). Bunday sharoitlarda esa innovatsiyalar, millat kelajagi va vatanparvarlik kabi yuksak tushunchalarga jiddiy putur yetadi albatta. Davlatning innovatsiyalar yo’nalishidagi strategik dasturlarini yaratish va amalga oshirish esa bir necha minglab juda yaxshi ta’lim olgan, intiluvchan va davlat tuzilmalariga birlashtirilgan yuqori malakali mutahassislardan iborat bo’lishi lozim. Ularning barchasi mamlakat strategik rivojlanish yo’nalishlarini tushuna va his qila oladigan bolishlari kerak. Shuni ham alohida ta’kidlash kerakki, bunday yuqori malakali mutahassislar davlat kafolati bilan albatta ishga joylashtirlishi, yetarlicha ish xaqqi bilan ta’minlanishi, zamonaviy ish va turmush sharoitlarida ega bo’lishi va ijtimoiy jihatdan jiddiy himoyalangan bo’lishlari zarur. Buning uchun esa mavjud ta’lim muassasalari va ulardagi malakali professor-o’qituvchilar negizida maxsus elita turga mansub boshlang’ich, o’rta va oily ta’lim muassasalari tashkil qilinib, ularda o’qish uchun respublika miqyosidagi eng iqtidorli yoshlar tanlov asosida qabul qilinishi lozim. Chunki barchani bir hil dasturlar vositasida ommaviy o’qitish yaxshi natijalarga olib kelmasligi yaqin o’tmish misolida o’zini oqlamagan. Xuddi shu fikr fan va texnika sohasidagi iqtidorli mutahassislarning malakalarini oshirish va qayta tayyorlashga ham tegishli bo’lishi kerak. Ammo bunda poraho’rlik, yuqoridan bosim va tanish-bilishchilik holatlariga tubdan va uzil-kesil barham berilishi shart. Aks holda barcha innovatsion choqa-tadbirlar chippakka chiqishi mumkin.